مهندس صدرا فیروزمند دانش آموخته کارشناسی ارشد علوم شناختی و رسانه و طراح آموزشی موسسه باران در پنجمین نشست از دورۀ تخصصی مربیگری سواد فضای مجازی ابری‌شهر با موضوع آشنایی با داده‌کاوی و استفاده از هوش مصنوعی به بیان نکاتی پیرامون اهمیت داده‌ها و کاربردهای داده‌کاوی پرداخت./
مهندس فیروزمند در ابتدا به بیان اهمیت داده‌ها پرداخت و گفت: اهمیت داده زمانی مشخص می‌شود که ما از جهان آنالوگ وارد جهان دیجیتال می‌شویم. جهان آنالوگ جهان مادی، فیزیکی و پوسته است. ابعاد و اندازه‌ها و ارقام در دنیای آنالوگ انتها ندارد و هیچ وقت تمام نمی‌شوند. اما دنیای دیجیتال به جای آن که مبتنی بر ماده باشد مبتنی بر فرمول‌های ریاضی است. در دنیای دیجیتال اعداد گسسته است، یعنی به طور خاص در دیجیتال بر مبنای دو کار می‌کنیم. مبنای دو باینری است و همان صفر و یک است. هر صفر و یک یک بیت نام دارد و هر هشت بیت معادل یک بایت است.
برای مثال در گذشته ضبط صوت آنالوگ بود و نیاز به نوار صدا داشت اما امروزه دیجیتال است و خبری از نوار صدا یا ماده دیگری نیست. فقط در این میان یک مبدل تبدیل صدا به دیجیتال وجود دارد که صدایی که آنالوگ و پیوسته است را تبدیل به دیجیتالِ گسسته می‌کند.
در حال حاضر تبدیل چیزهای فیزیکی به غیرفیزیکی و ریاضی باعث شده است راه‌های جدیدتری برای بشر باز شود و از بسیاری از محدودیت‌ها عبور کند. اگرچه هنوز به طور کامل از چیزهای فیزیکی و غیرریاضی عبور نکرده‌ایم. به طور مثال یک فلش مموری 128 گیگ، پر باشد یا خالی وزن آن تغییری نمی‌کند. یا یک گوشی تلفن همراه اگر حاوی 1000 پیامک باشد وزن آن با صورتی که هیچ پیامکی در آن نباشد تغییر نمی‌کند، درحالی که همین 1000 پیامک اگر تبدیل به نامه شود و کیف من حاوی آن‌ها باشد با حالتی که هیچ نامه‌ای در آن نیست خیلی متفاوت است.
این مساله تولید محتوا را راحت کرد و این هم نقاط مثبتی دارد و هم نقاط منفی. داده هر نوع محتوای خامی است که ببیننده هوشمند آن را تبدیل به اطلاعات کند. اطلاعات از فراوری داده‌های خام به دست می‌آیند. تشکیل کلان داده از ثمرات همین انقلاب دیجیتال است.
وی در ادامه به جایگاه کلان داده در دنیای دیجیتال پرداخت و گفت: کلان داده‌ها خیلی متنوع هستند و متناسب با نوع خود کاربردهای متفاوتی دارند. از مسائل سیاسی گرفته تا بازاریابی و شناخت علایق مخاطب و مسائل بسیار مهم دیگر. از همین رو کشورهای مختلف به دنبال نگه‌داری داده‌های مردم خود در داخل کشور هستند تا مورد سوء استفاده از سایر کشورها قرار نگیرد. علت اینکه گوگل و شرکت‌های بزرگ فناوری دیگر رایگان است همین مطلب می‌باشد. یعنی در واقع محصول گوگل خود شما هستید. شما قبول می‌کنید که رایگان اطلاعات خودتان را در اختیار آن‌ها قرار دهید و آن‌ها نیز این اطلاعات شما را به سرویس‌های جاسوسی حامی آن‌ها و یا شرکت‌های تجاری و … می‌فروشند. بنابراین در حال حاضر قدرت در دستان کشوری است که داده را در اختیار دارد و حفاظت از داده صرفا یک مساله ایدئولوژیک نیست که چون ما با آمریکا دشمنی داریم پس باید از داده‌های خود محافظت کنیم بلکه مساله مساله امنیت ملی و آینده کشور است.
اتفاقی در آینده پژوهی می‌افتد این است که از طریق همین داده‌ها و مسائل جامعه شناسی نیازهای مخاطب و راه‌های برطرف کردن آن مورد بررسی قرار می‌گیرد و پیش بینی می‌شود که مخاطب به این سمت می‌رود. اینجاست که مساله داده‌کاوی و تبدیل داده‌های خام به اطلاعت از اهمیت بالاتری برخوردار می‌شود. چرا که شما با آینده پژوهی از طریق داده‌کاوی وارد بازی و معامله‌ای می‌شوی که از موفقیت در آن مطمئن هستی.
فیروزمند در پایان به آینده علوم اشاره کرد و گفت: در آینده علوم به سمت فناوری‌های هم‌گرا می‌روند. چهار علم و فناوریِ نانوتکنولوژی، بیوتکنولوژی، فناوری اطلاعات و علوم شناختی در این حیطه بررسی می‌شوند که در دانشنامه نیز به آن‌ها اشاره شده است. شناخت این امر به معلم برای استفاده از ظرفیت‌های آن‌ها در تدریس خود، و هدایت تحصیلی دانش آموز خیلی کمک می‌کند.
یکی از مسائلی که در علوم شناختی مورد بررسی قرار می‌گیرد، جنبه‌های مختلف کار مغز است. اینکه مغز چگونه یاد می‌گیرد چگونه فکر می‌کند و سوالاتی دیگر. در الگوی یادگیری هوش مصنوعی روش‌هایی بیان شده است اما مهم‌ترین آن‌ها استفاده از روش یادگیری کودک است. کودک از طریق دیدن موارد مشابه و ایجاد یک الگو از آن یاد می‌گیرد. بسیاری از چیزهایی که ما از آن استفاده می‌کنیم بخشی از هوش مصنوعی است. حتی همین الگوی اثر انگشت تلفن همراه نیز نوعی هوش مصنوعی است.
این نشست از سلسله نشست‌های تخصصی دورۀ مربیگری سواد فضای مجازی ابری‌شهر در عصر روز دوشنبه سی و یکم اردیبهشت ماه 1403 و با حضور جمعی از نخبگان تعلیم و تربیت از سراسر کشور به صورت مجازی برگزار شد.
