مشاغل صنعت فاوا

دسته‌بندی:‌ دانش شبکه
تاریخ: ۲۳ تیر ۱۴۰۳

مشاغل حوزه فاوا با توجه به نوع فعالیت در سه بخش زیرساخت و سخت‌افزار، حوزه نرم‌افزار و حوزه محتوایی تعریف می‌شوند.

مثل هر فناوری دیگری، توسعه فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز منجر به حذف برخی مشاغل و پدید آمدن شغل‌های جدیدی شده است. در این بین با توجه به نوظهور بودن این فناوری، تصور عمومی از مشاغل صنعت فاوا محدود به کارهای رایانه‌ای، یعنی حوزه نرم‌افزار و محتوا شده و حوزه راهبردی و کلان زیرساخت و سخت‌افزار نادیده گرفته می‌شود. با این‌حال کسب شناخت کامل‌تر از این مشاغل می‌تواند در جهت هدایت تحصیلی-شغلی دانش‌‌‌آموزان و رشد اقتصادی کشور مؤثر باشد.

مشاغل حوزه زیرساخت و سخت‌افزار

حوزه زیرساخت در حکم فونداسیون و اسکلت ساختمان فناوری اطلاعات و ارتباطات است. یعنی تمام اجزای بعدی، نرم‌افزار و محتوا، روی پیکر‌بندی که در حوزه زیرساخت طراحی شده سوار می‌شوند. از این رو ضعف و قوت سخت‌افزار، دامنه کارایی یا عدم کارایی نرم‌افزار را تعیین می‌کند: برای مثال اگر زیرساخت تهیه شده برای سایت کافی نباشد، با مراجعه حجم زیادی از کاربران، سایت از دسترس خارج می‌شود.

به همین جهت، مشاغل حوزه زیرساخت و سخت‌افزار، فیزیکی‌ترین بخش صنعت فاوا هستند؛ جایی که افراد باید قطعات لازم برای فناوری‌های دیجیتال را طراحی و تولید کنند.

جدول 21: برخی حوزه‌های شغلی مرتبط با سخت‌افزار

شکل 72: لوازم جانبی کامپیوتر تولید شده توسط شرکت‌های ایرانی «فراسو» (سمت راست بالا)، «اتصال صنعت میانه» (سمت راست پایین) و «تسکو» (سمت چپ)

مشاغل حوزه نرم‌افزار

نرم‌افزار در حکم معماری و چیدمان خانه‌ای است که داخل پیکر‌بندی زیرساخت و سخت‌افزار واقع شده است. همان‌طور که معماری خانه متناسب با کاربری (مسکونی، اداری، تجاری و …) آن تغییر می‌کند، نرم‌افزارها هم چگونگی استفاده سخت‌افزار را مشخص می‌کنند. ضمن اینکه مشابه رشته هنری معماری، حیطه نرم‌افزار نیز عمدتاً انتزاعی و فکری بوده و خلاقیت و تفکر تحلیلی بالایی می‌طلبد.

جدول 22: برخی حوزه‌های شغلی مرتبط با نرم‌افزار

شکل 73: نرم‌افزارهای ضدویروس ایرانی «شید» (تصویر بالا) و «پادویش» (تصویر پایین)

مشاغل حوزه محتوا

همان‌طور که در ساختمان‌سازی، پس از احداث اسکلت و بنای ساختمان و بعد از آن اجرای معماری داخلی خانه، نوبت به استقرار ساکنان می‌رسد، در فناوری اطلاعات و ارتباطات نیز پس از تهیه سخت‌افزار و پیاده‌سازی نرم‌افزار، بارگذاری محتوا صورت می‌گیرد.

حوزه محتوا غیرفنی‌ترین لایه مشاغل صنعت فاواست. در عوض این حوزه قرابت بالایی با علوم انسانی دارد. از این رو آشنایی با ظرافت‌های روانشناختی مخاطب و تکنیک‌های رسانه‌ای اثرگذاری بر وی در این حوزه حائز اهمیت است.

جدول 23: برخی حوزه‌های شغلی مرتبط با محتوا

شکل 74: سامانه‌های ایرانی تحلیل برند و شبکه اجتماعی «لایف وب» (تصویر بالا) و «دیتاک» (تصویر پایین)

طریقه ورود به صنعت فاوا

تحصیل و ورود به مشاغل شاخه‌های مختلف صنعت فناوری اطلاعات و ارتباطات از چهار طریق کلی ممکن است:

تحصیل در دانشگاه و هنرستان

در بیشتر مشاغل ذکر شده، خصوصاً حوزه سخت‌افزار و نرم‌افزار، می‌توان از طریق تحصیل در رشته‌های مرتبط نظیر مهندسی کامپیوتر (گرایش نرم‌افزار، سخت‌افزار و فناوری اطلاعات)، علوم کامپیوتر، مهندسی برق (گرایش الکترونیک و مخابرات) و مهندسی صنایع (مدیریت فناوری اطلاعات) ورود پیدا کرد.

علاوه‌براین امکان تحصیل از پایه دهم متوسطه در رشته‌های مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات در مقطع هنرستان‌های فنی‌حرفه‌ای و کاردانش وجود دارد.

جدول 24: رشته‌های مرتبط با مشاغل فناوری اطلاعات و ارتباطات در هنرستان‌های فنی‌حرفه‌ای و کاردانش در ایران

آموزشگاه‌های آزاد

مشاغل صنعت فاوا، خصوصاً آن دسته مشاغلی که فنی‌تر هستند، دارای استانداردهای بین‌المللی و دوره‌های تخصصی‌اند که توسط آموزشگاه‌های فنی‌حرفه‌ای ارائه می‌شود. گذراندن این دوره‌ها و اخذ مدرک‌های تخصصی آنها، می‌تواند زمینه استخدام و کار در این صنعت را مهیاتر کند.

آموزش مجازی

با گسترش اینترنت، تقریباً تمام مهارت‌های حوزه فاوا (اعم از سخت‌افزار، نرم‌افزار و محتوا) از طریق دوره‌های مجازی موجود در سکوهای آموزشی قابل یادگیری است. همچنین گروه‌ها و تالارهای گفتگوی تخصصی متشکل از افراد خبره نیز برای پاسخ به سؤالات و مشکلات احتمالی قابل استفاده است.

آزادکاری (فریلنسینگ)[7]

علاوه‌بر فرصت استخدام در شرکت‌ها و کسب‌وکارهای حوزه فناوری اطلاعات و ارتباطات، امکان فعالیت افراد به صورت پروژه‌ای و دورکاری – موسوم به «فریلنسر» – نیز وجود دارد.

برای این منظور فرد دارای مهارت، در سکوهای کاریابی مخصوص فریلنس ثبت نام کرده و پس از تشریح مهارت‌ها و ارائه نمونه‌ کارهای خود، از کارفرماهای مختلف پروژه دریافت می‌کند یا پیشنهاد مالی و زمانی خود را برای پروژه‌های ثبت شده در پلتفرم ارائه می‌کند.

در این بین سکوی مذکور پس از تکمیل پروژه به صورت دورکاری، میان کارفرما و فریلنسر واسطه‌گری کرده و با دریافت درصدی از مبلغ معامله، پروژه را میان آن دو تسویه می‌کند.

مزیت این موضوع قابلیت کار همه‌‌وقت و همه‌‌‌جا و در عین حال غیرتکراری و متنوع است. ضمن اینکه فعالیت در سکوهای فریلنسینگ خارجی – علی‌رغم وجود برخی محدودیت‌ها و دشواری‌ها – می‌تواند درآمد ارزی برای فریلنسر به ارمغان آورد.