آشنایی با سرگرمیهای مجازی

B استریم
«استریم» (Streaming) در معنای عام، به پخش مستقیم و پیوسته محتوا از طریق اینترنت اشاره دارد. این محتوا میتواند شامل ویدئوها، موسیقی، بازیهای آنلاین، رویدادهای زنده و دیگر انواع رسانه باشد. استریم به کاربران اجازه میدهد تا بدون نیاز به دانلود، به محتوای مورد نظر خود دسترسی پیدا کنند و آن را به شکل زنده دریافت کنند. کنسرتهای زنده اینترنتی، اکران برخط فیلمهای سینمایی یا برگزاری کلاسها و نشستهای خبری به شکل زنده، نمونههایی از استریم است.
با توسعه رسانههای اجتماعی، امکان استریم برای عموم کاربران نیز فراهم شده است. برای مثال در سکوهای ویدئویی آپارات یا یوتیوب، کاربرانی که خود را استریمر (Streamer) مینامند به شکل زنده برای سایر کاربران برنامههای سرگرمکنندهای اجرا میکنند و از آنها تعامل و واکنش دریافت میکنند. یکی از محبوبترین انواع این برنامهها ویدئوهای واکنشی[1] است. در این برنامهها، استریمر محتواهایی که در فضای مجازی ویروسی[2] و پربیننده شده را پخش کرده و نظر و احساس خود را دربارهی آن بیان میکنند.
اما معنای خاص استریم که توسط نسل جدید بیشتر مورد استقبال قرار گرفته پخش زنده بازیهای ویدئویی یا گیم استریم است. در گیم استریم بازیکن یک بازی ویدئویی را به صورت زنده بازی میکند و با دیگران به اشتراک میگذارد. تماشاگران نیز میتوانند بازی و بازیکن را به شکل زنده مشاهده کرده و با او تعامل کنند.

شکل 54: آمار بنیاد ملی بازیهای رایانهای از وضعیت استریم در ایران (گزارش سال 1400)
C انگیزهها و جذابیتهای استریم برای نوجوانان
انجام استریم به دلایل متعددی برای نسل جدید جذابیت دارد که مهمترین آنها را میتوان به این شکل نام برد:
- دیدهشدن و خودبیانگری: بسیاری از نوجوانان از طریق استریم میتوانند ظاهر ، فضای زندگی، مهارت و توانمندیهای خود در زمینههای مختلف از جمله بازی کردن، هنر و حتی آموزش را به نمایش بگذارند.
- ارتباط و اعتبار اجتماعی: استریم به کاربر این امکان را میدهد که با تعداد زیادی از همسن و سالان خود، فارغ از محدودیتهای مکانی و فرهنگی تعامل کند. ایجاد جامعهای از دنبالکنندگان و علاقهمندان که نوعی هواداری و حمایت را انجام میدهند نیز بهویژه برای نوجوانان که به دنبال ارتباطات اجتماعی و حمایتهای عاطفی هستند، بسیار جذاب است.
- فرصتهای مالی: تصور عمومی بسیاری از نوجوانان علاقهمند به استریم این است که این کار میتواند به سرعت و سهولت ایجاد درآمد کند. برخی از استریمرها از طریق تبلیغات، حمایت مالی و کمکهای مالی از طرف تماشاگران، درآمد قابل توجهی کسب میکنند و سبک زندگی مصرفی خود را نیز به نمایش میگذارند که باعث میشود استریم به عنوان یک گزینه شغلی جدی مورد توجه قرار گیرد. بر اساس گزارش Newzoo در سال ۱۴۰۲/2023، صنعت استریمینگ بازیهای ویدئویی به ارزش 159.3 میلیارد دلار رسیده است و انتظار میرود این رقم در سالهای آینده افزایش یابد.

شکل 55: یک استریمر ایرانی در حال انجام استریم در سکوی آپارات و جمع آوری 50 میلیون پول برای کار خیر در سیستان و بلوچستان
- تولید محتوای حرفهای: ابزارهای دیجیتال جدید، امکان ساخت و انتشار استریم را سادهتر از هر زمان دیگری کردهاند. از سوی دیگر نوجوان برای پخش زنده بازی، خود را درگیر فرایندی مشابه فرایند تولید یک فیلم سینمایی یا مدیریت یک تیم رسانهای میبیند و همین چالشها او را به دنیای جذابی از مدیریت و تولید محتوای دیجیتال سوق میدهد.
اما فارغ از تولید و انتشار استریم، مطالعاتی نیز درباره تماشاچیان این نوع محتوا انجام شده است. در یکی از این مطالعات[3] مهمترین انگیزههای بینندگان استریم به این شرح گزارش شده است:
- آزادسازی تنش: این انگیزه به عنوان قویترین پیشبینیکننده میزان ساعاتی که کاربران استریمها را مشاهده میکنند، شناخته شده است. کاربران به دنبال فرار از زندگی روزمره و سرگرمی هستند.
- تعامل اجتماعی: انگیزههای اجتماعی از جنس حس تعامل و ارتباط با دیگران نقش مهمی در تعداد ساعاتی که کاربران تماشا میکنند و تعداد استریمرهایی که دنبال میکنند، دارد.
- انگیزههای عاطفی: این جنس از انگیزهها بر هیجان، شور، لذت و سرگرمی که از تماشای استریم حاصل میشود تاکید دارد.
- انگیزههای شناختی: این انگیزهها به دنبال یادگیری و کسب اطلاعات هستند، اما تأثیر کمتری بر دنبال کردن و اشتراکگذاری استریمرها دارند.
C تهدیدات تربیتی استریم
اما روی دیگر این جذابیتها و انگیزهها، چالشها و مشکلات تربیتی است که استریم میتواند ایجاد کند:
- اعتیاد رسانهای: گذراندن زمان زیاد در استریمینگ و تعامل با سکوهای دیجیتال میتواند منجر به اعتیاد به تکنولوژی و کاهش زمان صرف شده برای فعالیتهای مهم دیگر مانند تحصیل و تعاملات واقعی شود.
- محتوای نامناسب: در برخی سکوهای پخش زنده ممکن است محتوای نامناسب وجود داشته باشد. این محتواها میتواند شامل بدزبانی و استفاده از کلمات رکیک، نمایش رفتارهای زننده، جنسی یا خطرناک توسط استریمر، آزار کلامی و تحقیر روانی بینندگان باشد.

شکل 56: خانم استریمر معروف ۳۶ ساله کلمبیایی که به علت خشم زیاد هنگام بازی، گربه خانگیاش را پرتاب کرد. این رفتار وی مورد انتقاد والدین و مربیان در فضای مجازی قرار گرفت.
- سلامت روانی و اجتماعی: فشار برای تولید محتوای مستمر، تعامل دائمی با مخاطبان و جلب نظر آنها میتواند به خستگی روانی، اضطراب و مشکلات هویتی منجر شود. در مطالعات انجام شده، برخی از استریمرها پاسخ دادهاند که حس میکنند که همیشه باید آنلاین و دردسترس باشند و این موضوع میتواند به سلامت روانی آنها آسیب بزند.
- توهم موفقیت: برخی نوجوانان با مشاهده موفقیتهای چشمگیر برخی از استریمرها، به اشتباه تصور میکنند که میتوانند به سادگی و با بازی کردن و استریم کردن یکشبه به درآمد و شهرت بالا دست پیدا کنند. این توهم میتواند باعث شود که آنها از مسیرهای سنتی و معمول موفقیت دوری کنند و به جای تلاش و کوشش واقعی، به دنبال راههای آسان و سرگرمکننده برای رسیدن به اهدافشان باشند.
- شهرتطلبی کاذب: تمایل به دیده شدن و مشهور شدن یکی از دیگر تهدیدات تربیتی دنیای استریم است. رقابت استریمرها برای شهرت و کسب اعتبار اجتماعی در فضای مجازی چنان شدید است که میتواند منجر به رفتارهایی نامناسب و غیرمسئولانه برای جلب توجه شود. همچنین تلاش بیش از حد برای جلب توجه و نظر مساعد مخاطبان، استریمر را از هویتیابی متعادل بر مبنای ارزشها و اهداف شخصی خودش باز میدارد و احساس اعتماد به نفس و ارزشمندی نوجوان را مختل میسازد.
C نقش والدین و مربیان در قبال استریم
یکم: آموزش و آگاهیبخشی
مربیان و والدین باید نوجوانان را درباره مزایا و معایب استریم آگاه کنند. این آگاهیبخشی میتواند شامل توضیحاتی درباره فرصتهای استریم مثل تولید محتوای حرفهای، کارهای خیریه و آموزش باشد و هم میتواند تهدیدات روانی، اجتماعی و تربیتی را که ذکر شد دربر بگیرد. همچنین، آموزش نوجوانان درباره اهمیت تعادل در استفاده از تکنولوژی و تاکید بر فعالیتهای آموزشی، ورزشی و اجتماعی نیز میتواند به کاهش تاثیرات منفی استریم کمک کند.
دوم: تعریف و توافق درباره مرزهای مشخص
والدین و مربیان باید مرزها و قوانین مشخصی برای استفاده از سکوهای پخش زنده تعیین کنند. این قوانین میتواند شامل محدودیت زمانی برای استریم، نظارت بر محتوای تولیدی و مصرفی، انجام فعالیتهای جایگزین و مکمل فیزیکی و اجتماعی و چیزهایی شبیه به این باشد.
سوم: پاسخ مناسب به نیازهای واقعی نوجوان
مربیان و والدین میتوانند با ایجاد محیطهایی که در آن نوجوانان بتوانند مهارتها و توانمندیهای خود را به نمایش بگذارند، نیاز به دیده شدن و تأیید اجتماعی آنها را در محیطهای سالمتر و واقعیتر برآورده کنند. این محیطها میتوانند شامل مسابقات، نمایشگاهها، کارگاهها و فعالیتهای گروهی باشند که نوجوانان را تشویق به خودبیانگری مثبت و سازنده میکنند. همچنین میتوانند نیازهای عاطفی و هیجانی آنها را به شکل جایگزین در فضای حقیقی و در بستر تعاملات سازنده اجتماعی پاسخ دهند.
چهارم: سوق دادن نوجوان به سمت تولید محتوای ارزشمند
اولیای تربیتی میتوانند نوجوانان را به سمت تولید محتوای ارزشمند و فاخر در استریمینگ هدایت کنند. این میتواند شامل محتواهای آموزشی، فرهنگی، هنری و اجتماعی باشد که به توسعه مهارتها و دانش نوجوانان کمک کند و باعث شود نوجوانان، به جای تمرکز بر سرگرمیهای سطحی و شهرتطلبی، به ارزشهای واقعیتر و ماندگارتر توجه کنند.
B پادکست
«پادکست» (Poadcast) به تولید و پخش فایلهای صوتی دیجیتال که به صورت سریالی و معمولاً در قالب موضوعات مختلف ارائه میشوند، اطلاق میشود. پادکستها به دلیل سهولت دسترسی و امکان گوش دادن در هر مکان و زمانی، به سرعت محبوبیت یافتهاند و به یکی از مهمترین رسانههای صوتی در جهان تبدیل شدهاند.
در گذشته، رسانهی غالب صوتی، رادیو بود که برنامهها و زمانبندیهای مشخصی داشت. اما با ظهور پادکست، کاربران میتوانند به صورت دلخواه و در هر زمانی که بخواهند به محتوای مورد علاقه خود گوش دهند. پادکستها همچنین باعث افزایش دسترسی به اطلاعات و آموزشهای متنوع شدهاند. افراد میتوانند به راحتی به محتوای آموزشی، خبری، تحلیلی و سرگرمکننده دسترسی پیدا کنند و از این طریق دانش و مهارتهای خود را ارتقا دهند. علاوه بر این، پادکستها به ایجاد یک فضای جدید برای تولید محتوا و خودبیانگری کمک کردهاند، به طوری که هر کسی با دسترسی به ابزارهای ساده میتواند پادکست خود را تولید و منتشر کند.
انواع پادکست را از جهت محتوایی میتوان طبق جدول زیر تقسیمبندی کرد. البته بسیاری از پادکستهای مورد علاقه نوجوانان ممکن است ترکیبی از انواع ذیل را در خود داشته باشد.

جدول 7: تقسیمبندی موضوع پادکستها
از آنجا که تولید پادکست بسیار راحتتر از تولید یک برنامه رادیویی به شکل سنتی است، با روشهای خلاقانه، شیوههای جدیدی از تولید و محتوا در پادکست آزمون میشود. برای مثال چتکستها (Chat cast) پادکستهایی هستند که به گفتوگوهای غیررسمی و دوستانه بین میزبانان و مهمانان اختصاص دارند. این نوع پادکستها به دلیل فضای صمیمی و ارتباط نزدیک با شنوندگان، محبوبیت زیادی پیدا کردهاند.
امکانات و جذابیتهای رسانههای اجتماعی نیز باعث شده فرم ویدئوکست (Video cast) مورد توجه قرار گیرد. ویدئوکستها پادکستهایی هستند که به صورت ویدئویی ضبط و منتشر میشوند. این نوع پادکستها اغلب در پلتفرمهای ویدئویی مانند یوتیوب و شبکههای اجتماعی به اشتراک گذاشته میشوند و ترکیبی از محتوای صوتی و تصویری ارائه میدهند که در آن میتوان گویندگان و مصاحبهشوندگان را نیز دید.

شکل 57: برنامه «Braincast» یک نمونه ویدیوکست تخصصی ایرانی در حوزه علوم شناختی است که در بستر آپارات منتشر میشود.
C انگیزهها و جذابیتهای شنیدن پادکست برای نوجوانان
- آزادسازی تنش و استرس: گوش دادن به پادکستها میتواند به کاهش تنشها و استرسهای روزمره کمک کند. در یکی از مطالعات انجام شده، نوجوانان زیادی اذعان کردهاند که با گوش دادن به پادکستهای انگیزشی، کمدی یا موسیقی، از فشارهای روزمره رهایی مییابند.
- کاهش احساس تنهایی: پادکستها به نوجوانان کمک میکنند تا احساس تنهایی کمتری داشته باشند و با صدای افراد دیگر احساس ارتباط بیشتری کنند. در مطالعهای[4] که بر روی جوانان نسل z آمریکایی در سال ۱۴۰۱/۲۰۲۲ انجام شده است، 66% از شنوندگان معتقدند که پادکستها به آنها احساس تنهایی کمتری میدهند. چراکه برخی پادکستها فرصتهایی برای تعامل و مشارکت شنوندگان فراهم میکنند. نوجوانان میتوانند در بحثها شرکت کنند، سوالات خود را مطرح کنند و با دیگر شنوندگان و میزبانان ارتباط برقرار کنند و اینگونه احساس تنهایی و انزوای خود را کمتر کنند.
- تسهیل چندوظیفگی: پادکستها به نوجوانان اجازه میدهند تا در هنگام انجام فعالیتهای دیگر، مانند ورزش یا مسافرت، به محتوا گوش دهند. بسیاری از نوجوانان پادکستها را در حین انجام کارهای روزمره گوش میدهند که این شیوه از مصرف محتوا به سبک زندگی چندوظیفهایِ نسل جدید نزدیکتر است.
- تنوع موضوعات: وجود موضوعات متنوع از جمله داستانسرایی، مصاحبهها، تحلیلها و آموزشها باعث میشود که هر کسی بتواند محتوای مورد علاقه خود را پیدا کند. پادکستهای مختلف در موضوعات گوناگون، مانند کمدی، جنایت واقعی و بازیهای ویدئویی، محبوبیت دارند.
- سرگرمی و تفریح: پادکستهای تفریحی و داستانسرایی به نوجوانان فرصت میدهند تا در اوقات فراغت خود، بدون نیاز به تجهیزات خاص، سرگرم شوند. گوش دادن به داستانها، مصاحبههای سرگرمکننده و برنامههای طنز، یک روش جذاب و البته به ظاهر فرهیختگانی برای گذراندن وقت است.
- آموزش و یادگیری: پادکستها به نوجوانان این امکان را میدهند که در موضوعات مورد علاقه خود، مانند تکنولوژی، تاریخ، هنر و علوم، مطالب جدیدی یاد بگیرند. پادکستهای آموزشی به نوجوانان کمک میکنند تا در زمانهای آزاد خود به یادگیری بپردازند و اطلاعات خود را افزایش دهند.
- الهامبخشی و انگیزهدهی: پادکستها میتوانند با ارائه داستانهای موفقیت و تجربیات افراد مشهور، الهامبخش و راهنمای خوبی برای نوجوانان باشند. پادکستهای انگیزشی و خودیاری به نوجوانان کمک میکنند تا به اهدافشان نزدیکتر شوند.
- بهبود مهارتهای زبانی: گوش دادن به پادکستها، به ویژه در زبانهای خارجی، میتواند به بهبود مهارتهای زبانی و شنیداری نوجوانان کمک کند. پادکستهای زبانی به نوجوانان کمک میکنند تا مهارتهای شنیداری و زبانی خود را تقویت کنند.
- کاهش زمان استفاده از صفحه نمایش: با استفاده از پادکستها، نوجوانان میتوانند بدون نگرانی از خیره شدن به صفحه نمایش به همان میزان سرگرمی و آموزش دست یابند. این موضوع مخصوصاً از این جهت مهم است که میتواند مهارتهای ذهنی در تخیل و تصور را در نوجوان تقویت نماید.
C ملاحظات و آسیبهای پادکست برای نوجوانان
- توهم دانش: گوش دادن به پادکستها ممکن است نوجوانان را به این باور برساند که با گوش دادن به چند برنامه، در موضوعات مختلف تخصص پیدا کردهاند، بدون اینکه به عمق مطالب پی ببرند. اگرچه پادکستها میتوانند خلاصه و ترکیبی از موضوعات را به شکل جذاب ارائه کنند اما در صورتی که مخاطب تنها به آنها عادت کند، منجر به سطحی شدن و توهم دانش میگردد.
- جایگزینی با مطالعه: نوجوانان ممکن است پادکستها را جایگزین مطالعه عمیقتر کنند، که میتواند به کاهش تواناییهای تحقیق و مطالعه دقیق منجر شود.
- محتوای نامناسب: برخی پادکستها ممکن است شامل مطالب نامناسب یا غیراخلاقی باشند که تأثیرات منفی بر شنوندگان نوجوان داشته باشد.
- فرار از واقعیت: استفاده بیش از حد از پادکستها میتواند به عنوان یک راه فرار از مشکلات و چالشهای واقعی زندگی استفاده شود، که این امر میتواند به تعویق انداختن حل مسائل و افزایش اضطراب منجر شود.
C وظایف مربیان و والدین درباره پادکست
- نظارت و همراهی: حضور والدین و مربیان در کنار نوجوانان هنگام گوش دادن به پادکستها میتواند به انتخاب محتوای مناسبتر و ایجاد گفتگوهای مفید در خصوص موضوعات مختلف کمک کند.
- تعریف و توافق درباره مرزهای مشخص: والدین و مربیان باید قوانینی برای زمان، نوع و محتوای پادکستهایی که نوجوانان میتوانند گوش دهند، تعیین کنند تا تعادل و سلامتی در استفاده از این رسانه تامین گردد.
- تشویق به تولید محتوا: والدین و مربیان میتوانند نوجوانان را تشویق کنند تا خودشان پادکست تولید کنند. این کار میتواند به تقویت مهارتهای ارتباطی، فنی و خلاقانه آنها کمک کند. هر تیم پادکستسازی میتواند شامل نویسنده، میزبان، ویرایشگر صوت و مدیر رسانههای اجتماعی باشد. نوجوان با حضور در تیم پادکست سازی میتواند هم متناسب با استعداد و علاقه خود، توانمندیهای خود را تقویت کند و هم کار گروهی را تمرین نماید.
B تماشای آنلاین فیلم
تماشای آنلاین به فرآیند دسترسی به ویدئوها، فیلمها، برنامههای تلویزیونی و محتواهای دیجیتال دیگر از طریق اینترنت اشاره دارد. این روش تماشا، به دلیل سهولت دسترسی، تنوع محتوا و امکان تماشا در هر زمان و مکان، به سرعت محبوبیت یافته است. انواع مختلفی از تماشای آنلاین وجود دارد که هر کدام مزایا و کاربردهای خاص خود را دارند.

جدول 8: انواع تماشای آنلاین
C دلایل اقبال نسل جدید به تماشای آنلاین
- دسترسی آسان و انعطافپذیر: نسل جدید با اینترنت و دستگاههای هوشمند رشد کردهاند و تماشای آنلاین به آنها امکان میدهد تا هر زمان و هر کجا که بخواهند به محتوای دلخواه خود دسترسی داشته باشند. این مسئله به نوجوان احساس استقلال و انتخاب بیشتری نسبت به رسانههای سنتی همچون تلویزیون و سینما می دهد.
- شخصیسازی تجربه تماشا: الگوریتمهای پلتفرمهای آنلاین محتوای متناسب با سلیقه و علاقههای کاربران را پیشنهاد میدهند، که این موضوع تجربه تماشا را برای نوجوانان شخصیسازی و جذابتر میکند. این الگوریتمها به گونهای طراحی شدهاند که کاربران را برای مدت طولانیتری در پلتفرم نگه دارند و محتوای مشابه و مرتبط بیشتری به آنها نشان دهند .
- تنوع محتوایی و فرمی: پلتفرمهای آنلاین محتواها و فرمهای متنوعی از جمله فیلم، سریال، انیمیشن، و محتوای تولید شده توسط کاربران (UGC) را ارائه میدهند و هر دفعه چیز تازهای برای نوجوان دارند. تنوع بالای محتوا و فرم باعث میشود که نوجوانان همیشه محتوای جدید و هیجانانگیزی برای تماشا داشته باشند و از یکنواختی جلوگیری شود و در نتیجه میزان ماندگاری کاربر در سکو افزایش بیابد.
- تقویت ارتباطات مجازی: پلتفرمهای آنلاین امکان تعامل با سایر کاربران، دنبال کردن دیگران، اشتراکگذاری نظرات و تجربیات و ایجاد شبکههای اجتماعی را فراهم میکنند و گره ارتباطات مجازی نوجوانان را مستحکمتر میسازد. فرم محتواهای تولیدی توسط کاربران نیز به گونه ای است که فضایی صمیمی و روزمره را تداعی میکند. محتوای UGC حدود 60% از نمایشهای ویدئویی در YouTube را تشکیل میدهد. این نوع محتوا به دلیل صداقت و واقعگرایی بیشتر برای نوجوانان جذابتر است.
- آگاهی و یادگیری: ویدئوهای آموزشی در پلتفرمهای برخط به نوجوانان کمک میکنند تا در موضوعات مختلف یاد بگیرند و آگاهی خود را افزایش دهند. مخصوصا در UGC ها، کاربران زیادی به تولید و انتشار ویدئوهای گام به گام آموزشی و مهارتی مشغول هستند. آمارهای منتشر شده توسط یوتیوب نشان میدهد که حدود 56% از نسل Z از این پلتفرم برای یادگیری و آموزش استفاده میکنند.
C ملاحظات تربیتی تماشای آنلاین
- محتواهای نامناسب: برخی از ویدئوهای آنلاین ممکن است شامل محتوای نامناسب یا غیراخلاقی باشند که میتواند تأثیرات منفی بر نوجوانان داشته باشد. به عنوان مثال، مطالعهای نشان داد که 61% از والدین که به کودکان زیر 11 سال اجازه تماشای یوتیوب میدهند، با محتوای نامناسب روبرو شدهاند. در بسیاری از سریالها و فیلمها که در VODها تبلیغ می شود مصرف سیگار، مواد مخدر و الکل جذاب جلوه داده میشود.
از طرف دیگر محتواهای جنسی، خشونت آمیز و ناهنجار نیز در محصولات ویدئویی سکوها شدت بیشتری نسبت به رسانههای سنتی معمول دارد و کمتر مورد نظارت دستگاههای تنظیمگر قرار میگیرد.

شکل 58: انتقادها نسبت به حجم بالای نمایش مصرف سیگار در سریال نمایش خانگی «زخم کاری»
- وابستگی و مصرف بیش از حد: افزایش میزان تماشای ویدئوی آنلاین در سالهای اخیر چنان شدت گرفته که موجب وابستگی و اعتیاد برخی از نوجوانان به تماشای پیدرپی فیلم و سریال شده است. مفهوم Binge Watching به همین موضوع یعنی تماشای پشت سر هم قسمتهای مختلف یک سریال یا ویدئوهای متعدد بدون وقفه اشاره دارد. این رفتار میتواند به کاهش فعالیتهای جسمانی، مشکلات خواب و افت تحصیلی منجر شود.
- از دلایل این وابستگیها میتوان به دسترسپذیری همیشگی به پلتفرمهای تماشای آنلاین، الگوریتمهای اعتیادآور سکوها برای افزایش زمان تماشا و تنوع و تکثر محتواهای ویدئویی اشاره کرد.
- اطلاعات نادرست: پلتفرمهای آنلاین مانند یوتیوب و آپارات به دلیل وجود محتوای تولید شده توسط کاربران (UGC) میتوانند منبع اطلاعات نادرست و تئوریهای توطئه باشند. برخی ویدئوها اطلاعات نادرستی در مورد سلامت، تغذیه و تئوریهای توطئه منتشر میکنند که میتواند نوجوانان را به باورهای غلط سوق دهد. چون این مدل از ویدئوها تعجب و کنجکاوی نوجوان ها را تحریک میکند دستمایه یوتیوبرها و بلاگرها قرار میگیرد تا بتوانند تعداد مخاطب خود را بالا برده و از این طریق کسب درآمد کنند.
C والدین و مربیان برای مدیریت اثرات تماشای آنلاین چه کنند؟
برای مدیریت و کاهش اثرات منفی تماشای آنلاین بر نوجوانان، والدین و مربیان میتوانند اقدامات زیر را انجام دهند:
- نظارت و کنترل والدین: استفاده از ابزارهای کنترل والدین که توسط پلتفرمهای مختلف ارائه میشود، میتواند به والدین کمک کند تا محتوای تماشا شده توسط فرزندان را مدیریت کنند. این ابزارها شامل تنظیمات زمان تماشا، فیلتر کردن محتواهای نامناسب، و بررسی تاریخچه تماشا هستند. همچنین والدین باید محدودیتهای زمانی مشخصی برای تماشای آنلاین تعیین کنند. این محدودیتها میتواند به حفظ تعادل بین فعالیتهای آنلاین و فعالیتهای فیزیکی و اجتماعی کمک کند. برای مثال، تنظیم زمانهای مشخص برای تماشای ویدئوها و تشویق به شرکت در فعالیتهای خارج از خانه میتواند مفید باشد.
- آموزش و آگاهی بخشی: آموزش تفکر انتقادی به نوجوانان کمک میکند تا اطلاعات صحیح را از اطلاعات نادرست تشخیص دهند. والدین و مربیان باید به نوجوانان بیاموزند که چگونه منابع معتبر را شناسایی کنند و از اطلاعات نادرست و تئوریهای توطئه دوری کنند. همچنین میتوانند نوجوانان را به تماشای محتوای آموزشی و مفید تشویق کنند. معرفی ویدئوهای آموزشی، مستندها و دورههای آنلاین میتواند به افزایش دانش و مهارتهای نوجوانان کمک کند.
- اصلاح عادات رسانهای: والدین باید به تنظیم روال خواب منظم برای فرزندان خود توجه کنند و از تماشای ویدئوها در ساعات قبل از خواب جلوگیری کنند. این روال میتواند به بهبود کیفیت خواب و کاهش مشکلات خواب کمک کند. همچنین مربیان میتوانند با تقویت عادات جایگزین و سالمی مثل شرکت در فعالیتهای ورزشی و جسمانی، به سلامت جسمی و روحی آنها کمک کنند.
- تشویق به تولید محتوا: محتوای تولید شده توسط کاربران (UGC) میتواند به نوجوانان انگیزه دهد تا خودشان نیز به تولید محتوا بپردازند. هدایتگری مربیان و معلمان میتواند به آنها کمک کند تا این تولید محتوا بر اساس دانش و مهارت های ارزشمند صورت بگیرد و در نتیجهی آن خلاقیت خود را به نمایش بگذارند و مهارتهای تولید ویدئو و ویرایش را یاد بگیرند. این فعالیتها میتوانند به تقویت اعتماد به نفس و مهارتهای فنی نوجوانان کمک کنند.
[1] React
[2] Viral
[3] https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0747563216307208
[4] https://b2n.ir/genzpodc-siriusxmmedia