ششمین نشست هم‌افزایی باشگاه معلمان ابری‌شهر برگزار شد
- دسته‌بندی: اخبار کافه ابری‌شهر
- تاریخ:
ششمین نشست «کافه ابری‌شهر» با محوریت بررسی موضوع «شبکه‌های نمایش خانگی و تأثیر آن بر کودک و نوجوان» روز پنجشنبه ۲۵ بهمن ماه ۱۴۰۳ با حضور چند هزار نفری از فرهنگیان و فعالان حوزه تعلیم و تربیت، به صورت برخط برگزار شد.
در این نشست، مهندس علی‌اصغر جوشقان‌نژاد، مدیرعامل شرکت «تکتا» (مالک تلوبیون)، پیرامون موضوع چرخه اقتصادی و انواع سکوهای پخش فیلم صحبت کردند. همچنین، مهندس صدرا فیروزمند، معلم و طراح آموزشی درسنامه‌های ابری‌شهر، توضیحاتی پیرامون دو درسنامه با عناوین «عقل سالم و بدن سالم» و «صفاسیتی با کمربند ایمنی» ارائه دادند.
در ابتدای جلسه، مهندس جوشقان‌نژاد به وضعیت فعلی سکوهای پخش فیلم در ایران پرداخت و اشاره کرد که از میان حدود ۵۰۰ سکویی که مجوز دارند، تنها ۱۰ تا ۱۵ عدد از آن‌ها به طور فعال فعالیت می‌کنند. وی دلایل این شرایط را نبود برنامه‌ریزی دقیق، ورود برخی افراد به این بازار تنها با هدف کسب سود اقتصادی بدون شناخت کافی و تولیدات محدود یا محلی برخی از سکوها دانست.
او در ادامه به مسئله تولید محتوای ویژه کودک و نوجوان در ایران پرداخت و بیان کرد که سه شبکه صداوسیما (نهال، پویا و امید) و مرکز پویانمایی صبا اختصاصاً در این حوزه فعالیت دارند، اما بودجه اختصاص‌یافته به این برنامه‌ها بسیار پایین است. او افزود که کمتر از ۵ درصد بودجه صداوسیما به تولیدات مربوط به کودکان و نوجوانان اختصاص می‌یابد. ایشان دلیل اصلی این کمبود بودجه، اولویت‌بخشی صداوسیما به تولید مجموعه‌های نمایشی گران‌قیمت برای مخاطبان بزرگسال دانست. در کنار صداوسیما، نهادهایی نظیر حوزه هنری و موسسه اوج نیز فعالیت‌هایی انجام می‌دهند که عمدتاً محدود به تولید چند فیلم و سریال در طول سال است. برخی سکوهای خصوصی نیز بخشی از تولیدات خود را به کودک و نوجوان اختصاص داده‌اند، اما تولیدات مرتبط با نوجوان همچنان محدودتر است.
مهندس جوشقان‌نژاد با تحلیل وضعیت سکوهای فعال، از نقاط قوت و ضعف آن‌ها سخن گفت. وی در مورد فیلیمو توضیح داد که این سکو دارای بخش اختصاصی «فیلیمو کودک» است که با اشتراک قابل دسترسی بوده و تولیداتی ویژه برای کودکان دارد. همچنین رده‌بندی سنی محتوا و امکان کنترل والدین از جمله ویژگی‌های مثبت این پلتفرم هستند. با این حال، وجود تبلیغات در حین استفاده از محتوا برای کودکان یکی از نقاط ضعف مهم آن محسوب می‌شود. علاوه بر این، بخش «فیلیمو مدرسه» نیز با ارائه محتوای آموزشی در کنار سرگرمی از نقاط مثبت آن محسوب می‌گردد. به طور کلی در این سکو نگاه اقتصادی بر نگاه فرهنگی غلبه دارد.
نماوا نیز دیگر سکوی مطرحی است که دارای بخش‌های ویژه کودک و شبکه ۲۴ ساعته مختص کودکان است. اما او هشدار داد که استفاده کودکان از سکوهای مشترک ممکن است باعث دسترسی ناخواسته به محتوای نامناسب شود، مگر اینکه محتوای بزرگسال آن سکو نیز مطابق با معیارهای تربیتی تأیید شده باشد که در غالب سکوها این امکان فراهم نیست.
سکوهای دیگری مانند فیلم‌نت با داشتن بخش کودک و آیوا که تبلیغات ندارد و محتوای ترکیبی ایرانی و خارجی ارائه می‌دهد نیز بررسی شدند. مهندس جوشقان‌نژاد خاطرنشان کرد که توجه به تولید محتوای ایرانی در کنار محتوای خارجی اهمیت دارد، زیرا غلبه محتوای خارجی بر سکوها می‌تواند چالش‌های فرهنگی ایجاد کند. او همچنین بر ضرورت ارتقای کیفیت تولیدات داخلی تأکید کرد و اظهار داشت که در سال‌های اخیر رشد نسبتاً خوبی در این حوزه مشاهده شده است. وی همچنین درباره محتوای زبان اصلی ارائه‌شده در سکوهایی همچون آیوا اشاره کرد که گرچه این مسئله ممکن است جنبه آموزشی داشته باشد، اما برای کودکان آسیب‌زا بوده و احتمال عدم بررسی محتوایی چنین آثاری نیز وجود دارد. او تأکید کرد که باید توجه خاصی به بررسی دقیق محتوای زبان اصلی در دسترس کودکان داشت تا از پیامدهای احتمالی پیشگیری شود.
گپ فیلم یکی دیگر از این سکوهاست که علاوه بر ارائه محتوای بزرگسال، بخشی را نیز به کودکان اختصاص داده است. با این حال، این پلتفرم دقیقا همان تبلیغاتی را که برای بخش بزرگسال نمایش می‌دهد، در محتواهای کودک و نوجوان نیز نشان می‌دهد، که این موضوع می‌تواند به عنوان یک نکته منفی ارزیابی شود.
تماشاخونه دیگر سکویی است که فاقد رده‌بندی سنی برای محتوایش است. این مسئله ممکن است از نظر فرهنگی و تربیتی آن را به گزینه‌ای نامناسب تبدیل کند، زیرا نبود محدودیت‌های سنی می‌تواند به چالش‌هایی در دسترسی به محتوای مرتبط منجر شود.
عماریار سکوی دیگری است که تمرکز آن بیشتر بر محتوای فرهنگی و بومی است. این پلتفرم بخش ویژه‌ای برای کودکان دارد و بیشتر بر سرودها و کلیپ‌های کودکانه تمرکز دارد، در حالی که فیلم‌ها و ویدئوهای سینمایی در اولویت بعدی قرار دارند. بسیاری از فیلم‌های سینمایی عماریار زبان اصلی هستند، که علت آن اجتناب از پرداخت هزینه دوبله یا استفاده از دوبله‌های دیگران عنوان شده است. همچنین، مستندهای فرهنگی خوبی برای نوجوانان در این سکو موجود است که فاقد نگاه اقتصادی بوده و هدف فرهنگی دارند.
چی‌بینو، سکو دیگری است که بدون مجوز رسمی از ساترا فعالیت می‌کند. این پلتفرم ادعا دارد محتوایش توسط هوش مصنوعی پالایش و رده‌بندی سنی می‌شود. با این حال، بررسی‌های انجام‌شده نشان‌دهنده تضمینی بر این ادعا نیست. چی‌بینو امکان جستجوی ویدئو بر اساس رده‌بندی سنی و ویژگی‌های محتوا را فراهم می‌کند و از داده‌های کدومو و IMDb استفاده می‌کند. با این حال، باید توجه داشت که رده‌بندی سنی IMDb ممکن است با معیارهای مدنظر ما همخوانی نداشته باشد. نکته منفی دیگر در چی‌بینو نیز اشتراک بخش‌های بزرگسال و کودک است که می‌تواند مشکل‌ساز باشد.
دیجیتون سکویی است که به طور کامل مختص کودکان طراحی شده و بخش بزرگسال ندارد. با این حال، نیازمند پرداخت اشتراک بوده و همچنان تبلیغات نمایش می‌دهد. این پلتفرم علاوه بر محتوای سرگرم‌کننده، بخشی برای آموزش دروس ابتدایی نیز ارائه می‌دهد. از طرف دیگر، بخش “ویدئوهای ارسالی شما“ در دیجیتون شامل دابسمش‌ها و آهنگ‌هایی است که گاهی مناسب سن کودکان نیستند. برخی از این ویدئوها شامل رقص کودکان هستند که در اختیار سایر کاربران قرار می‌گیرد، که این موضوع از نظر تربیتی از نقاط منفی محسوب می‌شود. آپارات کودک نیز به واسطه حمایت آپارات توانسته جایگاه قابل توجهی در جستجوهای اینترنتی پیدا کند. با این حال، نگاه غالب در این سایت اقتصادی بوده و توجه چندانی به جنبه‌های فرهنگی ندارد.
مجموعه آفرینک یکی از بسترهای پرمحتوا در زمینه سرگرمی و آموزش است. این پلتفرم به دلیل ارائه محتوای متنوع، از جمله برنامه‌های آموزشی غیردرسی در کنار محتوای تفریحی، مورد توجه قرار گرفته است. هرچند محتوای زبان اصلی آن غالباً فاقد نگاه فرهنگی است. این سکو نیز قابلیت رده‌بندی سنی دارد. اما باید توجه داشت که رده‌بندهای همیشه معتبر نیست.
یکی دیگر از منابع کاربردی برای کودکان و نوجوانان، ایران‌صدا است که در بخش ویژه کودکان و نوجوانان خود، محتوای صوتی با کیفیتی از جمله قصه‌ها، پادکست‌ها، موسیقی، کتاب صوتی و موارد مشابه ارائه می‌دهد. توصیه می‌شود بخشی از سبد مصرف رسانه‌ای کودکان به محتوای صوتی اختصاص یابد، زیرا این نوع محتوا برخلاف ویدئو، آسیب‌های بصری کمتری دارد.
بخش کودک تلوبیون نیز از سیستم رده‌بندی سنی استفاده نمی‌کند، اما مزیتی که دارد این است که برخلاف بخش بزرگسالان، تبلیغات در آن پخش نمی‌شود. تلوبیون یکی از بسترهایی است که محتوای ایرانی بیشتری نسبت به سایرین ارائه می‌کند و در برخی موارد اینترنت مصرفی آن به‌صورت نیم‌بها محاسبه می‌شود. همچنین نیازی به اشتراک ندارد. با توجه به اینکه بیشتر محتوای این پلتفرم توسط صداوسیما تولید شده، نگاه فرهنگی خاصی در آن دیده می‌شود.
مهندس جوشقان‌نژاد در بخش پایانی صحبت‌های خود به مدل‌های درآمدی بسترهای پخش فیلم اشاره کرده و گفتند که چهار راه اصلی برای درآمدزایی این سکوها وجود دارد: فروش اشتراک، تبلیغات، پهنای باند و بازارپردازی. ایشان یادآور شدند که بیشتر بسترهای داخلی از سه مورد اول درآمدزایی دارند و مورد چهارم که بازارپردازی است، کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد. بازارپردازی شامل تولید محصولاتی جانبی همچون لوازم التحریر، سرویس خواب، یا حتی احداث پارک‌هایی با شخصیت‌های انیمیشنی مجموعه‌هاست که می‌تواند نقش مهمی در درآمدزایی ایفا کند.
از نشانه‌های رویکرد اقتصادی یا فرهنگی یک پلتفرم می‌توان به توجه آن به رده‌بندی سنی، تمرکز بر محتوای ایرانی یا خارجی و همچنین استفاده همزمان از مدل‌های کسب درآمد همچون اشتراک، تبلیغات و خدمات پهنای باند اشاره کرد. علاوه بر این، وجود قابلیت‌هایی مثل پخش خودکار نیز می‌تواند به‌ویژه برای مدیریت مصرف کودکان چالش‌زا باشد. ارزیابی محتوای منتشرشده از نظر اخلاقی و فرهنگی نیز یک شاخص دیگر است که می‌توان با استفاده از ابزارهایی نظیر سایت کدومو به تحلیل دقیق آن پرداخت.
در ادامه این نشست، مهندس فیروزمند نکات جالبی را درباره درسنامه‌هایی مثل «عقل سالم و بدن سالم» و «صفاسیتی با کمربند ایمنی» مطرح کردند.
مشاهده فیلم کامل ششمین جلسه کافه ابری‌شهر:
