سَوا کن؛ جُدا کن!

پیشنهاد ۱
پرسشگری معلم
۱۰ دقیقه

برای آماده‌سازی کلاس، روی تخته یک دایره بزرگ بکشید و داخل آن بنویسید: «کاربردهای اینترنت»
سپس از دانش‌آموزان بخواهید که همگی یک موشک کاغذی درست کنند و روی بال‌های آن یکی از «کاربردهای اینترنت» که از آن استفاده می‌کنند را بنویسند.
پس از آنکه موشک همه دانش٬‌آموزان کامل شد، با شمارش شما آنها را به سمت دایره پرتاب کنند.
از میان موشک‌های پرتاب شده، تعدادی را باز کنید و کاربرد نوشته شده روی آن را بخوانید. وقتی تعداد خوبی از موشک‌ها را بررسی کردید، آنها را ذیل چهار دسته پرکاربرد زیر جمع‌بندی کنید:

• ارتباط متنی، صوتی و تصویری از طریق پیامرسان‌ها
• وب‌گردی و دانلود فیلم و موسیقی
• تحقیق و پژوهش
• انجام بازی‌های برخط

پیشنهاد 2
پرسشگری معلم
۲۰ دقیقه

کلاس را با این سوال آغاز کنید: «کاربردهای اینترنت چیست؟»
سپس اجازه دهید دانش٬‌آموزان در پاسخ هر چه به ذهنشان می‌رسد بیان کنند. همزمان پاسخ‌های آنها را به صورت خلاصه و کلیدواژه‌ای پای تخته یادداشت کنید.
پس از آنکه پاسخ همه شاگردان را شنیدید، چهار دسته پرکاربرد مورد اشاره در این درسنامه را از آنها استخراج کنید.

پیشنهاد 1
بیان مستقیم
۱۵ دقیقه

#پرده‌نگار را پخش کنید و فرصت‌ها و ملاحظات کاربری چهار کاربرد فضای مجازی را برای دانش‌آموزان بیان کنید.

پیشنهاد 2
پرسشگری معلم
۲۰ دقیقه

روی تخته یک جدول با ۴ ردیف (ارتباط از طریق پیامرسان – وب‌گردی و دانلود – تحقیق و پژوهش – انجام بازی برخط) و ۳ ستون (مزایا و کاربردها – آسیب‌های احتمالی – توصیه برای استفاده مفید) رسم کنید.
سپس با مشارکت دانش‌آموزان جدول را تکمیل کنید.
نکته: در نظر گرفتن نکته‌های ذکر شده در پرده‌نگار این درس درباره چهار کاربرد مورد بررسی، می‌تواند به شما در تکمیل جدول کمک کند.

پیشنهاد 1
شکل‌دهی مفهوم
۲۰ دقیقه

#کاربرگ1 را میان دانش‌آموزان توزیع کنید و از آنها بخواهید میزان زمانی که برای فعالیت‌های مختلف حقیقی و مجازی در طول شبانه روز اختصاص می‌دهند ثبت کنند. سپس در انتهای کاربرگ، نمودار میله‌ای این زمان‌ها رسم کنند.
نکته: هدف این کاربرگ ایجاد خودآگاهی در دانش‌آموزان و جلب توجه آنها نسبت به تناسب زمانی است که برای کارهای مختلف اختصاص می‌دهند. لذا آنها را اعلام و گزارش میزان زمان‌ها آزاد بگذارید.

پس از تکمیل کاربرگ‌ها و ثبت زمان فعالیت‌ها، برای دانش‌آموزان اصول برنامه‌ریزی برای استفاده از فضای مجازی و زمان و مدت مناسب برای کارهای مختلف روزمره را بیان کنید. (مثلاً چیدمان یک در میان فعالیت‌های بدنی و ذهنی یا قرار ندادن استفاده از فضای مجازی در انتهای شب و …)
در انتها #کاربرگ2 را توزیع کنید و از آنها بخواهید طبق صحبت‌های شما آن را تکمیل کنند.

پیشنهاد 2
شکل‌دهی مفهوم
۲۰ دقیقه

می‌خواهیم مفهوم آداب کاربری رسانه‌ها را از طریق تشبیه آن به رژیم غذایی و تناسب اندام به دانش‌آموزان منتقل کنیم. برای این منظور:

1. از دانش‌آموزان بپرسید «چاقی رسانه‌ای چیست؟» و بحث را به این سمت هدایت کنید که «چاقی زمانی رخ می‌دهد که غذای ورودی بیشتر از فعالیت شخص باشد» و «محتوای رسانه‌ای (فیلم، موسیقی، بازی و …) غذای مغز است».
2. از آنها بپرسید «آیا خوراکی‌هایی می‌شناسید که جداگانه مفید باشند اما خوردن همزمان آنها مضر یا بدمزه باشد؟» در بحث به اینکه با خوردن «خربزه و عسل» یا ترکیب‌های خوراکی عجیب و غریب (مثل خرُد کردن پفک و شکلات داخل کاسه پر از دوغ) چه اتفاقی در معده می‌افتد اشاره کنید.

سپس این‌طور نتیجه‌گیری کنید که « مصرف درهم محتوای رسانه‌ای چه آسیبی به بدن می‌رساند؟» و به مواردی مثل درهم گوش کردن لیست آهنگ‌ها یا قاطی بودن پیام‌ها و ویدیوهای طنز، غمگین، مذهبی و علمی در صفحات و کانال‌های مجازی یا دیدن تلویزیون همزمان با نوشتن تکلیف اشاره کنید.
پس از این گفتگو، برخی از اصول لازم برای آداب کاربری رسانه‌ها را با معادل‌سازی آن به خوراکی و رژیم غذایی بیان کنید.
نکته: می‌توانید پیش از کلاس تعدادی خوراکی تهیه و آنها را در زمان ارائه با هم مخلوط کنید تا تصویر ذهنی و حسی قوی‌‌تری از نامطبوع بودن این کار در دانش‌آموزان شکل بگیرد.

پیشنهاد 1
نمایش خلاق
۱۵ دقیقه

به منظور مرور مطالب تدریس شده در جلسه یک نمایش خلاق اجرا کنید. به این صورت که در نقش یک نوجوان که در جمع دوستانش (دانش‌آموزان کلاس) حضور دارد، برخی از آفات چهار کارکرد فضای مجازی را – که در این درسنامه به آنها پرداخته شد – اجرا کنید. سپس از دانش‌آموزان بخواهید که علت این مشکلات را بیان کنند و راهنمایی‌تان کنند که روش درست چیست. به عنوان مثال:

• می‌خواهید با یکی از اقوام یا دوستانی که در جمعتان نیست تماس تصویری بگیرید اما نمی‌دانید با کدام نرم‌افزار این کار را انجام دهید.
• برای دوستانتان تعریف می‌کنید که شب قبل هر کار می‌کردید خوابتان نمی‌برد. بعد مشخص می‌شود که علت آن این است که قبل از خواب مشغول بازی بوده‌اید.
• سردرد شدیدی گرفته‌اید اما علتش را نمی‌دانید. در پرس‌وجو معلوم می‌شود که چندین ساعت پشت هم آهنگ گوش می‌دادید.
• تلفن همراه‌تان به ویروس آلوده شده است. بعداً متوجه می‌شوید که به خاطر دانلود بازی از سایت نامعتبر بوده است.
• برای انجام تحقیق مدرسه سراغ ویکی‌پدیا رفته‌اید و در آن به اطلاعات عجیب و غلطی برخورده‌اید.

پیشنهاد 2
پرسشگری معلم
۱۰ دقیقه

در ادامه فعالیت پرتاب موشک در ش.خ پ۱، دایره‌ای جدیدی روی تخته بکشید و وسط آن بنویسید «آداب کاربری اینترنت».
سپس از دانش‌آموزان بخواهید که هرکدام به صورت تصادفی یکی از موشک‌های ریخته شده پای تخته را بردارند و مراقبت‌های لازم درباره کاربردی از اینترنت که روی بال آن نوشته شده را در سمت دیگر بال بنویسند.
پس از اینکه همه دانش‌آموزان مراقبت مربوطه را روی بال نوشتند، مجدداً با شمارش شما موشک‌ها را به سمت دایره جدیدی پای تخته پرتاب کنند.
این بار نیز برخی از موشک‌ها را باز کرده و کاربرد + مراقبت نوشته شده روی آن را بلند برای کلاس بخوانید.

پیشنهاد 1
تحقیق و کاوشگری
۱۰ دقیقه

از دانش‌آموزان بخواهید #کاربرگ3 را درباره خودارزیابی کاربری رسانه تکمیل و در جلسه بعد تحویل دهند.

پیشنهاد 2
تحقیق و کاوشگری
۷۰ دقیقه

از دانش‌آموزان بخواهید به کمک خانواده‌ی خود، برنامه‌ای برای زمان حضورشان در خانه طراحی کنند و آن را طبق یک جدول در جلسه‌ی بعدی برای کلاس ارائه کنند. در برنامه به موارد زیر اشاره شود:

• مدت استراحت؟
•  مدت مطالعه و کار درسی؟
• زمان انجام مسئولیت‌های در خانه؟
• مدت بازی؟ نام بازی؟
• مدت سایر کاربری‌های رسانه‌ای

• چهار کاربرد مورد بررسی در این درسنامه با توجه به میزان ابتلای دانش‌آموزان انتخاب شده است. شما می‌توانید به تناسب نیاز دانش‌آموزان خود، آموزش‌های استفاده سالم در حوزه‌های دیگر را نیز اضافه کنید.
• به منظور ملموس کردن مفهوم مصرف رسانه‌ای سعی کنید آن را به تغذیه و خوراک تشبیه کنید. همچنین برای عینی‌سازی آسیب‌های مصرف رسانه‌ای نامناسب، به اثرات آن بر مغز و بدن اشاره کنید تا بهتر در ذهن دانش‌آموزان بماند.