هوشْ پلاستیکی

پیشنهاد ۱
نمایش خلاق
۱۰ دقیقه

با حالت کلافه و ناراحت وارد کلاس شوید. بعد از مدتی سکوت به دانش‌آموزان بگویید : «امروز خبری عجیب شنیدم… مثل اینکه امکان داره من کارم رو از دست بدم و از سال‌های آینده هوش مصنوعی جایگزین خیلی از کارها بشه».
اینطور باب گفتگو درباره هوش مصنوعی را باز کنید: «بچه ها راستی می‌دونید هوش مصنوعی چیه؟»، «یعنی یک آدم آهنی قراره بیاد سر کلاستون؟» و …

پیشنهاد 2
مباحثه دانش‌آموزی
۱۰ دقیقه

کلمه هوش مصنوعی را برای دانش‌آموزان به صورت پانتومیم (از طریق در آوردن ادای آدم آهنی) اجرا کنید و از آنان بخواهید حدس بزنند.
بعد از حدس کلمه، مجدداً حرکاتی را که باعث شد دانش‌آموزان متوجه آن شوند مرور کنید و به آدم آهنی برسید. سپس از دانش‌آموزان بپرسید «آیا واقعا هوش مصنوعی آدم آهنی است؟» و «اگر آدم آهنی نیست پس چه شکلی است؟» اجازه مباحثه دهید و پاسخ کامل را به ادامه جلسه موکول کنید.

پیشنهاد 1
شکل‌دهی مفهوم
۱۵ دقیقه

از دانش‌آموزان بخواهید در یک صفحه‌ی دفترشان تصویری از شمال ایران و در صفحه‌ی دیگری، تصویری از کویرهای ایران بکشند.
سپس در هر کدام خانه‌ها و حیواناتی مربوط به آن فضا را نقاشی کنند.
پس از پایان نقاشی‌ها از دانش‌آموزان بپرسید «پیش از کشیدن نقاشی، در ذهن شما چه گذشت؟» (پاسخ: بر اساس شناخت‌های قبلی از گفته‌ها، شنیده‌ها و آگاهی‌هایی که درباره داشتند مانند اینکه هوای شمال سرد و هوای کویر گرم است و هرکدام از این دو، حیواناتی مخصوص به خود دارند – تصاویر را مجسم کرده و بعد کشیدند.)

برای دانش‌آموزان عنوان کنید که طرز کار هوش مصنوعی هم دقیقا مشابه فعالیت شماست:

1. اطلاعات را جمع‌آوری می‌کند.
2. به درخواست‌ها پاسخ می‌دهد.

در واقع هوش مصنوعی نیز از اینترنت، کتاب‌ها، مقالات و … اطلاعات را جمع‌آوری می‌کند و بر اساس آنها، با الگوریتم‌هایش پاسخ می‌دهد و تصمیم می‌گیرد.
براین‌اساس، هوش مصنوعی نرم‌افزاری است که با جمع‌آوری اطلاعات و پایش و گزینش آن، درخواست را تشخیص و پاسخ می‌دهد.

پیشنهاد 2
شکل‌دهی مفهوم
۱۵ دقیقه

#کاربرگ1 را میان دانش‌آموزان توزیع کنید و با اجرای مرحله به مرحله آن فرایند کار هوش مصنوعی را توضیح دهید.

پیشنهاد 3
شکل‌دهی مفهوم
۲۰ دقیقه

#پرده‌نگار را پخش کنید و به کمک آن چیستی و نحوه کار هوش مصنوعی را توضیح دهید.

پیشنهاد 1
شکل‌دهی مفهوم
۱۵ دقیقه

از دانش‌آموزان بپرسید با توجه به تعریف هوش مصنوعی، چه مثال‌های دیگری از هوش مصنوعی می‌شناسند؟ چنددقیقه اجازه بدهید همه‌ی بچه‌ها فکر کنند و پاسخ بدهند. سپس مثال‌های هوش مصنوعی زیر را برای دانش‌آموزان نام ببرید و توضیح دهید:

ماشین های خودران – سیستم گرمایشی با توجه به شرایط آب و هوایی – تشخیص چهره گوشی – ابزار انتخاب رنگ فتوشاپ – ابزارهای متعدد تغییر پس‌زمینه – ابزار تبدیل صوت به متن – تغییر زمان های چراغ راهنمایی با توجه به ترافیک پشت چراغ و …
به طور کلی هر نرم افزار یا برنامه که با توجه به اطلاعات جمع‌آوری و تحلیل آن، کاری را انجام می‌دهد.

پیشنهاد 2
بیان مستقیم
۱۰ دقیقه

#پرده‌نگار را پخش کنید و درباره استفاده‌هایی که می‌توان از هوش مصنوعی داشت با دانش‌آموزان گفتگو کنید.

پیشنهاد 1
پرسشگری معلم
۵ دقیقه

از دانش‌آموزان بپرسید «با توجه به ویژگی‌هایی که گفته‌شد، هوش مصنوعی چطور ممکن است اشتباه کند و چرا؟» و مثال‌هایی از سوگیری و تولید اطلاعات غلط توسط هوش مصنوعی مولد بیان کنید. مانند:

• اگر هوش مصنوعی برای تشخیص چهره فقط با نمونه چهره‌های افراد سفید پوست آموزش دیده باشد، چه می‌شود؟ (پاسخ: در تشخیص چهره‌های رنگین پوست موفق عمل نمی‌کند.)
• اگر به هوش مصنوعی فقط اطلاعاتی درباره مشکلات یک کشور داده باشیم، پیش‌بینی آن از آینده این کشور چه خواهد بود؟
• اگر در میان اطلاعات هوش مصنوعی، اخبار جعلی وجود داشته باشد، چه می‌شود؟

پیشنهاد 2
بیان مستقیم
۱۰ دقیقه

#پرده‌نگار را نمایش دهید و به کمک آن با دانش‌آموزان درباره تهدیدها و خطاهای هوش مصنوعی گفتگو کنید.

پیشنهاد 1
تحقیق و کاوشگری
۱۵ دقیقه

#کاربرگ۲ درباره نحوه کار هوش مصنوعی توزیع کنید و از بچه‌ها بخواهید پس از حل کردن، جلسه‌ی بعدی به شما تحویل دهند.

پیشنهاد 2
تحقیق و کاوشگری
۲۰ دقیقه

نرم‌افزار موبایلی «ویرا» (Vira) در کافه بازار را به دانش‌آموزان معرفی کنید و از آنها بخواهید در قسمت تقلید صدای آن جمله‌ای با صدای یکی از افراد مشهور بسازند و برای والدین خود پخش کنند. پس از دریافت واکنش آنها، نحوه کار هوش مصنوعی را به آنها توضیح دهند.

• یکی از اهداف اصلی این درسنامه، توجه دادن دانش‌آموزان به این نکته ضروری است که ماهیت هوش مصنوعی با آدم‌آهنی و ربات‌های انیمیشن‌های کودکانه اساساً متفاوت است. بنابراین نباید مفهوم کلّی هوش مصنوعی را با آن کاراکترها اشتباه بگیرند.
• با توجه به تحولات سریع هوش مصنوعی، معلمان گرامی نباید به مثال‌های این درسنامه اکتفا کنند و خوب است قبل از تدریس مروری بر اخبار و تحولات روز هوش مصنوعی داشته باشند.
• متخصصان ایرانی نیز در حال فعالیت بر روی محصولات هوش مصنوعی هستند و نمونه نرم‌افزارها و ابزارهایی را توسعه داده‌اند. مناسب است که در کلاس به این موضوع امیدآفرین هم اشاره شود.