آشناهای غریبه

پیشنهاد ۱
نمایش خلاق
۱۰ دقیقه

هر کدام از بچه‌ها روی یک صفحه‌ی کاغذ، تصویری از فردی دلخواه (واقعی یا ساختگی) را نقاشی کنند. سپس جلوی کلاس آن را نشان دهند، به جایش نقش ایفا کنند و جلوی کلاس خود را معرفی کرده و با بقیه صحبت کنند.
پس از آن از دانش‌آموزان بپرسید «آیا می‌توانیم در دنیای حقیقی جای فرد دیگری نقش ایفا کنیم؟ چرا؟» و «در دنیای مجازی چطور؟»
بعد از جمع‌آوری نظرات بچه‌ها، مفهوم بی‌جسمی و ناایمن بودن فضای مجازی را به آنها توضیح دهید.

پیشنهاد 2
شکل‌دهی مفهوم
۱۰ دقیقه

#کاربرگ1 را بین دانش‌آموزان توزیع کنید و از آنها بخواهید یک هویت مجازی برای خود بسازند. در جمع‌بندی این کار، ویژگی «بی‌جسمی» فضای مجازی و وجود هویت‌های ساختگی و غیرواقعی در بستر اینترنت را توضیح دهید.

پیشنهاد 3
پرسشگری معلم
۱۵ دقیقه

برای جلب توجه و شروع گفتگو با دانش‌آموزان، قصد اجرای بازی «فکر بکر» اما به صورت کلمه‌ای و پای تخته را داریم. برای این منظور:

1. پای تخته ۲+۴ خط تیره کنار هم بکشید: «_‌ _   _ _ _ _»
2. از دانش‌آموزان بخواهید حروف مختلف این کلمه را حدس بزنند. هر حدس را پای تخته نوشته و اگر حرف و جایگاه آن درست بود، مشخص کنید.
3. روند را ادامه دهید تا دانش‌آموزان به کلمه «بی جسمی» برسند.

پس از کشف کلمه، با دانش‌آموزان درباره معنای آن گفتگو کنید و از آنها بپرسید: «بی‌جسمی در فضای مجازی یعنی چه؟» سپس بحث را به سمت مفهوم هویت سیال و غیرواقعی در فضای مجازی و عدم وابستگی به جسم ببرید.

پیشنهاد 4
نمایش خلاق
۱۵ دقیقه

با کمک دانش‌آموزان و پیشنهاد آنها، نسخه‌ای از نمایش «شنگول و منگول» را این بار بر بستر فضای مجازی یا یک بازی آنلاین اجرا کنید. (گرگ با حساب کاربری جعلی پیام می‌دهد و نشانی خانه را می‌پرسد/عکس‌های شخصی را می‌گیرد و …)

پیشنهاد 1
نمایش خلاق
۲۰ دقیقه

دانش‌آموزان را به گروه‌های چهارنفره تقسیم کنید. هر نفر یکی از این چهار نقش را ایفا کند: ۱-کاربر فضای مجازی ۲- سارق مجازی ۳- وسوسه‌کننده ۴- هشدار‌دهنده
سپس شخصیت «سارق مجازی» سعی کند در گفت‌وگو با «کاربر» در محیط یک پیام‌رسان یا بازی آنلاین، اطلاعات شخصی و خصوصی او را بدزدد. «وسوسه‌کننده» و «هشداردهنده» هم مانند افکار و نجواهای درونی کاربر، با او صحبت کنند و هرکدام نسبت به افشای اطلاعات، شخص «کاربر» را تشویق یا نهی کنند!
در هر نمایش، «کاربر» مختار است فریب بخورد یا حریم خصوصیش را حفظ کند! (در صورتی که زمان داشتید، در گروه‌ها نقش‌ها جابجا شود و هر نفر نقش جدیدی بگیرد. می‌توانید گروه‌های داوطلب را برای اجرا در جلوی کلاس هم فرابخوانید.)

در پایان اجراها، درباره مصادیق اطلاعات شخصی (نام و نام‌خانوادگی، نشانی منزل، مدرسه محل تحصیل، شغل پدر و مادر و …) و تبعات افشای این اطلاعات در فضای مجازی با دانش‌آموزان گفتگو کنید.

پیشنهاد 2
بیان مستقیم
۱۵ دقیقه

#پرده‌نگار را پخش کنید و به کمک ویدیو‌های موجود در آن، ضرورت عدم افشای اطلاعات شخصی در فضای مجازی و بازی‌های آنلاین را به دانش‌آموزان تذکر دهید.

پیشنهاد 1
پرسشگری معلم
۱۰ دقیقه

از دانش‌آموزان بپرسید «مزاحمت در فضای مجازی چطور صورت می‌گیرد؟» در پی بحث برخی مصادیق مزاحمت و قلدری مجازی (توهین‌کننده‌ها، سارقان اطلاعات و …) را معرفی کنید و روش‌های برخورد با آنها را ضمن گفتگو بیان کنید. برای اطلاعات بیشتر به فصل مربوط به این درسنامه در #دانشنامه مراجعه کنید.

جهت تأکید بر موضوع و به خاطرسپاری آسان‌تر، پیشنهاد می‌شود خلاصه‌ای از این راه‌حل‌ها را پای تخته نیز بنویسید. برای مثال:

• • «به تو چه!»: موضوع را عوض کنید، یا بگویید: «نمی‌خواهم در این مورد صحبت کنم.»
  • «مزاحم = مسدود»: فرد مزاحم را بدون معطلی مسدود (بلاک) کنید.
  • «ملاقات حضوری؟ هررررگز!»: به هیچ عنوان ملاقات حضوری با کسی که نمی‌شناسید، قبول نکنید.
  • «ماااااامااااان! بااااااباااااا!»: اگر در هر موقعیتی احساس عدم اطمینان یا ناراحتی کردید، موضوع را با والدین یا معلم خود در میان بگذارید.

پیشنهاد 2
فعالیت مشارکتی
۱۵ دقیقه

دانش‌آموزان را به گروه‌های 2 یا 4 نفره تقسیم کنید. سپس میان گروه‌ها #کاربرگ2 درباره قلدری و مزاحمت مجازی توزیع کنید و بخواهید که به صورت گروهی در دو نقش «حقه‌نویس» و «کاربر» آن را تکمیل کنند.
پس از پایان، هر گروه محتوای کاربرگ خود را با صدای بلند برای کلاس بخواند و شما نکته‌های لازم برای مواجهه با مزاحمان مجازی را به آنها گوشزد کنید.
نکته: در صورت امکان دو نسخه از کاربرگ تهیه کنید که بتوان با دو بار اجرای فعالیت هر دانش‌آموز هر دو نقش را تجربه کند.

پیشنهاد 3
بیان مستقیم
۱۵ دقیقه

به کمک #پرده‌نگار روش‌هایی که دانش‌آموزان باید در مواجهه با افراد مزاحم در فضای مجازی انجام دهند را آموزش دهید.

پیشنهاد 1
پرسشگری معلم
۱۵ دقیقه

برای دانش‌آموزان توضیح دهید که یکی از راه‌های مهم حفظ حریم خصوصی و جلوگیری از افشای اطلاعات شخصی، انتخاب رمز عبور ایمن است.
سپس از آنها بخواهید یک رمز عبور روی تکه‌ای کاغذ بنویسند. کاغذها را جمع‌آوری کرده و رمزهای عبور را نقد کنید. (قابل حدس، تکراری، بیش از حد دشوار و غیر قابل یادآوری)
در انتها روش ایجاد رمز عبور قوی و آسان را به آنها آموزش دهید.

پیشنهاد 2
بیان مستقیم
۱۰ دقیقه

#پرده‌نگار را نمایش داده و به کمک آن روش «آشنای بی‌معنی»  را آموزش دهید.

پیشنهاد 1
تحقیق و کاوشگری
۳۰ دقیقه

از دانش‌آموزان بخواهید یک آزمون تستی ۵ سوالی درباره مطالب این جلسه طراحی کنند و از پدر، مادر یا اطرافیان بزرگتر خود بخواهند به آن پاسخ دهند. سپس آن را تصحیح کنند و در صورت داشتن غلط، نکته‌های لازم را به آنها آموزش دهند.

پیشنهاد 2
تحقیق و کاوشگری
۳۰ دقیقه

مجموعه فیلم‌های کوتاه و پویانمایی موجود در انتهای #پرده‌نگار درباره حریم خصوصی در فضای مجازی را به دانش‌آموزان بدهید و از آنها بخواهید پس از تماشا، از هر فیلم یک جمله مهم را انتخاب کرده و جلسه بعد برای کلاس نقل کنند.

• از نظر قانونی و تربیتی عضویت کودکان در انواع رسانه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌ها تا قبل از ۱۳ سالگی ممنوع است و بعد از آن هم با اجازه و نظارت والدین و در شرایطی سخت‌گیرانه ممکن خواهد بود. لذا این درسنامه در پی عادی‌سازی استفاده دانش‌آموزان دبستانی از این ابزارها نیست و با توجه به شرایط واقعی جامعه، به دنبال کاهش آسیب‌ها و مدیریت عوارض حضور زودهنگام بچه‌ها در رسانه‌های اجتماعی است.
• دقت کنید که مطالب تدریس شده در این جلسه نباید منجر به اضطراب دانش‌آموزان یا بی‌اعتمادی عمومی آنها گردد. با این حال بر روی عدم دوست‌یابی مجازی و عدم اعتماد به غریبه‌ها در این فضا مخصوصاً محیط بازی‌های آنلاین تأکید داشته باشید.
• پیشنهاد می‌شود حتماً مطالب و دستورالعمل‌های مطرح شده در این جلسه درباره طرز مواجهه با مزاحمان مجازی را به والدین نیز منتقل کنید تا در صورت لزوم واکنش و راهنمایی مناسب به فرزندانشان داشته باشند.