درسنامه
خیلی محرمانه
حریم خصوصی چیست و چه اتفاقی برای اطلاعات ما در اینترنت میافتد؟
هدف این درسنامه آشنایی دانشآموزان با موضوع حریم خصوصی و اطلاعات شخصی به عنوان یکی از مخاطرات مهم فضای مجازی است. نافراموشی دیجیتال، فرصتها و تهدیدهای مختلفی میسازد که آگاهی از آن به بهرهبرداری مناسب هر فرد از فضای مجازی کمک میکند. ناآگاهی و غفلت از این مسئله، میتواند منجر به آسیبهای اجتماعی و تربیتی در نسلهای آینده شود؛ به همین دلیل آموزش زودهنگام آن به کودکان و نوجوانان ضروری مینماید.
شایستگیهای هدف:
- با انواع اطلاعات شخصی، خصوصی و عمومی آشنا شود.
- معنای حریم خصوصی را بداند و اهمیت آن در زندگی را بشناسد.
- مهارت مراقبت از اطلاعات خصوصی خود را بیابد.
- مفهوم ردپای دیجیتال و نافراموشی فضای مجازی را بشناسد.
کلیدواژهها:
حریم خصوصی – افشای اطلاعات – ردپای دیجیتال – نافراموشی اطلاعات
برای مشاهده کامل «گامهای مسیر یادگیری» و بارگیری «محتوای بستهٔ یادگیری» باید عضو ابریشهر شوید.
گامهای مسیر یادگیری
زمان: ۵۰ تا ۶۵ دقیقه
گامهای مسیر یادگیری
زمان: ۵۰ تا ۶۵ دقیقه
پیشنهاد ۱
پرسشگری معلم
۱۵ دقیقه
#کاربرگ1 را میان دانشآموزان توزیع کنید. در این کاربرگ شاگردان باید مشخص کنند چه اطلاعاتی را با چه کسانی میتوانند و با چه کسانی نمیتوانند به اشتراک بگذارند.
در گفتگو با دانشآموزان به این موضوع برسید که برخی اطلاعات جنبه شخصی و خصوصی دارند و برخی دیگر عمومیاند.
پیشنهاد 2
نمایش خلاق
۲۰ دقیقه
پنج عبارت ستون سمت راست در #کاربرگ۱ را خودتان یا فردی از دانشآموزان به صورت بازی پانتومیم اجرا کنید تا بقیه حدس بزنند. سپس از دانشآموزان بپرسید اطلاعات هرکدام از موارد اجراشده را «با چه افرادی میتوان و با چه افرادی نباید به اشتراک گذاشت؟» نظر همهی دانشآموزان را جویا شوید.
در گفتگو با دانشآموزان به این موضوع برسید که برخی اطلاعات جنبه شخصی و خصوصی دارند و برخی دیگر عمومیاند: «اما آیا لازم است اطلاعات عمومی ما را دیگران بدانند؟»
پیشنهاد 1
نمایش خلاق
۱۵ دقیقه
نمایش خلاقی را اجرا کنید که در آن در نقش دانشآموزی به نام “بهنام” بازی میکنید. بهنام همواره نمرهی خوبی در درس علوم داشته است، اما این بار نمرهاش 1.75 از ۲۰ شده است.
اتفاقات زیر برای شما (بهنام) میافتد و داستانتان را برای بچهها توضیح میدهید:
- ابتدا نمره را تنها بهنام میداند و معلمش. اما معلم اشتباه میکند و نمره را بلند در کلاس میخواند. بقیهی دانشآموزان کلاس متوجه میشوند و او خجالتزده میشود.
- در زنگ تفریح، همکلاسیها دربارهی نمرهی او صحبت میکنند و بقیهی دانشآموزان مدرسه هم خبردار میشوند! بهنام بیشتر ناراحت میشود!
- معاون مدرسه نمرهها را داخل گروه اولیاء پخش میکند! بهنام و پدر و مادر او هم ناراحتتر و خجالتزدهتر از قبل میشوند.
پس از اجرای نمایش از دانشآموزان بپرسید «آیا اتفاق بدتری هم ممکن بود برای بهنام رقم بخورد؟» و «به نظر مشکل اصلی از کجا شروع شد؟»
پیشنهاد 2
بیان مستقیم
۲۰ دقیقه
#پردهنگار را پخش کنید و درباره توجه به دادن/ندادن اطلاعات به دیگران از طریق فضای مجازی گفتگو کنید.
پیشنهاد ۱
بیان مستقیم
۱۰ دقیقه
#پردهنگار را پخش کنید و به کمک آن اهمیت «حفظ حریم خصوصی در فضای مجازی» را برای دانشآموزان باز کنید.
پیشنهاد 2
پرسشگری معلم
۱۰ دقیقه
(در ادامه د.گ1 پ1) با دانشآموزان درباره حفظ حریم خصوصی در فضای مجازی گفتگو کنید و ماجرای افشای نمرههای بهنام در فضای حقیقی را به فضای مجازی ارتباط دهید و سوالات زیر را بپرسید:
- چه نکاتی را برای حفظ اطلاعات شخصی در صفحات مجازی رعایت کنیم؟
- (اگر دانش آموزان شما دختر هستند) آیا انتشار عکسمان در قالب پروفایل و… میتواند دردسرساز شود؟
- آیا احتمال ندارد افراد سودجو از اطلاعات شخصی ما سوءاستفاده کنند؟ (مثلاً نشانی محل زندگی، شماره تماس، مدرسه محل تحصیل، الان ناراحتم یا خوشحالم؟، الان به مسافرت رفتم یا نه؟، چه غذایی دوست دارم؟، چه لباسی میپوشم؟، چهکار میکنم؟ و در کل من چه آدمی هستم؟)
برای آنها توضیح دهید که «حتی اگر بعضی این اطلاعات الان به درد کسی نخورد، اما امکان دارد در آینده خطرساز شوند.»
پیشنهاد ۱
مباحثه دانشآموزی
۲۰ دقیقه
از دانشآموزان بخواهید فرض کنند در روز عاشورای سال 61 ه.ق. هستند و قرار است خبرنگار جنگ باشند.
سپس دو سؤال زیر را از آنها بپرسید:
- برای نشان دادن جنایت لشگر عمرسعد چه میکنید؟
- برای آنکه از یونان تا چین، همه متوجه این جنایت شوند، چهکار میکنید؟
پس از شنیدن پاسخها، از آنها بخواهید فرض کنند «در سال 2024 م. خبرنگاری در نوار غزه هستید. برای آنکه نسلکشی رژیم صهیونیستی را به کشورهای دیگر مخابره کنید، از چه ابزارهایی استفاده میکنید؟» پاسخها را جمعآوری کنید.
در قدم بعدی از آنها بخواهید فرض کنند «در سال ۲۱۲۴ م. هستید. دیگر خبری از رژیم صهیونیستی و اسرائیل نیست و مردم فلسطین آزادانه زندگی میکنند. جوانان فلسطینی میخواهند در دانشگاه غزه دربارهی جنایات رژیم صهیونیستی در سال ۲۰۲۴ م. پژوهش کنند. از چه منابعی میتوانند استفاده کنند؟»
پس از طرح این پرسشها، مفهوم «نافراموشی دیجیتال» و فایده آن برای انباشت دانش و اطلاعات را برای دانشآموزان توضیح دهید.
سپس از آنها بپرسید «نافراموش بودن اطلاعاتی که از خود در فضای مجازی منتشر میکنیم چه ضررهایی میتواند برای ما داشته باشد؟»
پیشنهاد 2
بیان مستقیم
۲۰ دقیقه
(در ادامه د.گ1 پ1) نمایش را اینطور ادامه دهید:
«ماجرای بهنام بعد از کلی دردسر گذشت و الان او 25 ساله شده است. اما بهنام هنوز مشکلی دارد که ظاهراً ریشه آن به همان دوره نوجوانی بر میگردد: هیچ جا او را استخدام نمیکنند. چرا؟
قضیه برمیگردد به 10 سال قبل و زمانی که بهنام یک صفحه آپارات درست کرد و سعی داشت از آن درآمدزایی داشته باشد. بهنام یک صفحه خندهدار و طنز ایجاد کرد. به این امید که با کمی مسخرهبازی در این صفحه، ویدیوهای طنز تولید کند و هم معروف شود و هم پول دربیاورد.
از قضا یکی از ویدیوهای بهنام خیلی پربازدید شد. بهنام اول خوشحال بود اما…»
پس از اجرای نمایش، با دانشآموزان درباره نافراموشی فضای مجازی گفتگو کنید. درباره تبعاتی که ممکن است انتشار عکس کاربری نامناسب، تصاویری که در صفحات اجتماعی منتشر میکنند، نظراتی که پای مطالب دیگران میگذارند و … گفتگو کنید.
از دانشآموزان بپرسید: «آیا فعالیتهایی که در فضای مجازی داریم کاملاً قابل پاک شدن است؟»، «آیا احتمال ندارد کسی عکس ما را ذخیره کند؟ دقیقاً همان عکسی که الان از انتشارش پشیمان شدهایم!»
با معرفی مفهوم «ردپای دیجیتال» جلسه را جمعبندی کنید.
پیشنهاد 1
تحقیق و کاوشگری
۱۵ دقیقه
از دانشآموزان بخواهید #کاربرگ2 را درباره حلقه نزدیکان خود به همراه خانواده تکمیل کنند.
پیشنهاد 2
تحقیق و کاوشگری
۲۰ دقیقه
از دانشآموزان در نقش یک خبرنگار، سؤالات زیر را در قالب یک مصاحبه خبری از یکی از اعضای بزرگتر خانواده خود بپرسند و پاسخها را در دفتر یادداشت کنند:
- «به نظر شما فرق اطلاعات خصوصی و عمومی چیست؟»
- «آیا اطلاعات عمومی خود را میتوان به همه انتقال داد؟»
- «چه اطلاعاتی از ما را فقط پدر و مادر میتوانند بدانند؟»
- «اگر کسی به بهانه های مختلف بخواهد اطلاعات شخصی فردی را کسب کند، چه باید کرد؟»
- «در این موضوع بین فضای مجازی و حقیقی فرقی هست؟»
- از نظر قانونی و تربیتی استفاده بیواسطه کودکان زیر ۱۳ سال از ابزارهای پیامرسان و رسانههای اجتماعی ممنوع است. لذا این درس به دنبال عادیانگاری حضور دانشآموزان دبستانی در این فضا نیست و با توجه به شرایط واقعی جامعه، با هدف پیشگیری و هشیاری قبل از بروز اتفاقات ناگوار طراحی شده است.
- توجه کنید که نحوه بیان ویژگی «نافراموشی» فضای مجازی و مفهوم «ردپای دیجیتال» به گونهای نباشد که دانشآموزان دچار اضطراب شوند. دعوت به آرامش و خویشتنداری قبل از انتشار محتوا و کمک گرفتن از بزرگترها در مواقع حساس میتواند راهگشا باشد.

پایهٔ تحصیلی
۴، ۵ و ۶

زمان اجرا
۶۰ دقیقه

زمینهٔ تلفیق
- کاروفناوری پایه ششم (اجرای آزمایشی): درس 2 «رایانهها همه جا هستند»
محتوای بستهٔ یادگیری
- پردهنگار (ID456-e1-P1)
- مشاهده نسخه pdf
- بارگیری نسخه pptx
- کاربرگ ۱ (ID456-e1-K1)
- مشاهده نسخه pdf
- بارگیری نسخه docx
- کاربرگ ۱ نسخه معلم (ID456-e1-K1M)
- مشاهده نسخه pdf
- کاربرگ ۲ (ID456-e1-K2)
- مشاهده نسخه pdf
- بارگیری نسخه docx
- کاربرگ ۲ نسخه معلم (ID456-e1-K2M)
- مشاهده نسخه pdf
- ویدیو ۱ (ID456-e1-V1)
- مشاهده ویدیو
برای مشاهده و دریافت فایلها
لطفاً وارد حساب کاربری خود شوید.
طراح درسنامه
- طراحان آموزشی ابریشهر
آخرین بهروزرسانی:
دوشنبه 26 آذر 1403
لینک کوتاه: