زندگی با یک کلیک

پیشنهاد ۱
فعالیت مشارکتی
۳۰ دقیقه

پای تخته این سوال بنویسید: «فضای مجازی به چه دردی می‌خورد؟» پاسخ‌های دانش‌آموزان را به صورت کلیدواژه خلاصه کرده و پای تخته بنویسید.
پس از آنکه تعداد مناسبی از پاسخ‌ها را دریافت کردید، سعی کنید با مشارکت و کمک بچه‌ها کلیدواژه‌ها را دسته‌بندی کنید.
پیشنهاد می‌شود دسته‌بندی را به سمت پنج دسته زیر هدایت کنید:

1. اطلاعات: تولید محتوای اطلاع‌رسانی (نه سرگرمی) – انتشار اخبار – نگهداری از فایل‌های شخصی – انتقال و اشتراک‌گذاری فایل‌ها
2. ارتباطات: تعامل با دوستان – پیگیری کارها – آشنایی با افراد جدید – صله رحم با اقوام – دسترسی و برقراری ارتباط با اشخاص حقوقی یا شاخص
3. آموزش: دسترسی به منابع علمی – استفاده از دوره‌های آموزش مجازی – تبادل نظر با سایر پژوهشگران
4. تجارت: خرید و فروش محصولات یا خدمات – بازاریابی و تبلیغات اینترنتی – استعلام قیمت – جابجایی پول و کارهای بانکی
5. فراغت: تماشای ویدیوی طنز – جوک و لطیفه – بازی برخط – دریافت موسیقی و فیلم

نکته: هدف این فعالیت دسته‌بندی استفاده روزمره دانش‌آموزان از فضای مجازی و توجه دادن آنها به برخی کاربری‌هایی است که کمتر از آنها اطلاع داشته‌اند.

از دانش‌آموزان بخواهید گروه‌های ۳ یا ۴ نفره تشکیل داده و دور هم بنشینند. سپس #کاربرگ1 را میان گروه‌ها توزیع کنید.
در این کاربرگ گروه‌ها باید جدولی نیمه نوشته‌ای را درباره پنج دسته کارکرد اصلی فضای مجازی، مصادیق این کارکردها و فرصت‌ها و تهدید‌های هر یک از آنها تکمیل کنند.
برای این منظور به گروه‌ها 10د (+ 5د تمدید) فرصت دهید و پس از پایان زمان، پاسخ هر یک از خانه‌های جدول را از یک گروه پرسیده و به صورت کلاسی نقد و بررسی کنید.

پیشنهاد 2
پرسشگری معلم
۲۰ دقیقه

با هدف جلب توجه دانش‌آموزان به استفاده از خدمات اینترنتی برای صرفه‌جویی در زمان و هزینه، کلاس را بدون مقدمه با سوال از دانش‌آموزان درباره «صف» آغاز کنید: «هر روز معمولاً در چه صف‌هایی می‌ایستید؟»، «طولانی‌ترین صفی که تاکنون در آن بوده‌اید؟»، «هیجان‌انگیزترین صفی که تجربه کرده‌اید؟»، «سخت‌ترین صفی که فکر می‌کنید در آینده باید در آن انتظار بکشید؟» و …
پاسخ‌های دانش‌آموزان را به شکل کلیدواژه پای تخته ثبت کنید.

پس از آنکه تعدادی پاسخ را پای تخته نوشتید، با دانش‌آموزان درباره این گفتگو کنید که: «چه پیشنهادی برای حذف یا کوتاه کردن هر یک از این صف‌ها دارید؟»
در صورتی که پاسخ به سوال برایشان دشوار بود می‌توانید به عنوان مثال به برنامک‌های خرید اینترنتی نان و میوه یا گرفتن غیرحضوری نوبت بانک یا درمانگاه اشاره کنید.

پیشنهاد 1
بیان مستقیم
۲۵ دقیقه

وارد یکی از مصادیق پرتکرار و مهم امور زندگی روزمره، یعنی «خرید و فروش و تبادلات مالی» شوید.
از دانش‌آموزان درباره تجربه‌شان در استفاده از خدمات فضای مجازی در این زمینه بپرسید: «آخرین بار کِی و از کجا خرید مجازی داشتید؟»، «مزایا و معایب خرید اینترنتی در مقایسه با خرید حضوری چیست؟» و …
سپس بحث را به سمت ملاحظات تبادلات مالی اینترنتی ببرید: «آیا کسی خودش یا اطرافیانش تجربه‌‌ی قربانی شدن در کلاهبرداری اینترنتی داشته‌ است؟»، «در خرید چه کالاهایی از فضای مجازی باید احتیاط کرد؟»، «چطور می‌توان فهمید یک فروشگاه اینترنتی تقلبی است یا واقعی؟»، «خرید از چه سکوهایی (شبکه‌های اجتماعی/ فروشگاه اینترنتی/ سکوهای فروش مجازی/ برنامک‌های انتشار آگهی) مطمئن‌تر است؟» و …

پس از شنیدن پاسخ دانش‌آموزان، تقسیم‌بندی انواع خدمات تخصصی تجارت الکترونیکی و مصادیق آنها را انجام دهید:

• فروشگاه‌های مجازی: شرکت‌های رسمی فروش و توزیع کالا (مثل دیجی‌کالا، اُکالا، تکنولایف، زنبیل)
• واسطه‌گری‌های فروش محصول و خدمات: سکوهای تخصصی ارائه خدمات فروش کالا و خدمات (مثل باسلام، ایسام، آچاره، استادکار)
• اطلاع‌رسانی و بازاریابی: درگاه‌های انتشار آگهی یا جستجوگر کالا در سایر تارنماها (مثل شیپور، دیوار، ایمالز، ترب، باما، ملک‌رادار)
• خدمات مالی: ارائه‌کنندگان خدمات تراکنش بانکی برای اشخاص حقیقی و حقوقی (آپ، زرین‌پال، آی‌دی‌پی)

سپس برخی ترفندهای ایمنی‌بخش – مثل توجه به نمادهای اطمینان ای‌نماد و ساماندهی، هشیاری نسبت به کلاهبرداری فیشینگ، ترجیح دادن خرید از سکوهای اختصاصی کسب‌وکار مجازی به جای شبکه‌های اجتماعی – را گوشزد کنید.

پیشنهاد 2
بیان مستقیم
۲۵ دقیقه

تارنمای پلیس فتا را نمایش دهید و برخی از پرونده‌های کلاهبرداری مالی آن را در کلاس بخوانید.
اگر دانش‌آموزان نیز خود یا اطرافیانشان تجربه مشابهی داشتند، اجازه دهید آن را بیان کنند.
سپس #پرده‌نگار را پخش کرده و ضمن دسته‌بندی انواع خدمات تخصصی تجارت الکترونیکی، برخی نکات ایمنی انجام تبادلات مالی در بستر اینترنت را بیان کنید.

پیشنهاد 1
شکل‌دهی مفهوم
۲۵ دقیقه

به سراغ معرفی یکی دیگر از خدمات پرکاربرد فضای مجازی در زندگی روزمره، یعنی خدمات دولت الکترونیکی بروید. برای این منظور #کاربرگ2 را به صورت فردی در کلاس اجرا کنید.
در این کاربرگ دانش‌آموزان داستانی درباره انجام فرایندهای اداری تحصیل در مدرسه در ۲۰ سال پیش را با در نظر گرفتن امکانات امروزی دولت الکترونیکی بازنویسی می‌کنند.‌
برای تکمیل کاربرگ حداکثر ۱۰ تا ۱۵ دقیقه فرصت دهید و پس از پایان زمان، برخی از پاسخ‌ها را به صورت کلاسی بررسی کنید.

#پرده‌نگار را پخش کرده و خدمات مختلفی که از طریق درگاه دولت الکترونیکی می‌توان دریافت کرد را معرفی کنید.

پیشنهاد 2
بیان مستقیم
۲۰ دقیقه

از دانش‌آموزان بپرسید «درباره دولت الکترونیکی چه می‌دانید؟»، «آیا در طول روز از آن استفاده می‌کنید؟»، «خانواده‌تان چطور؟» و …
خلاصه صحبت‌های دانش‌آموزان را بر روی تخته بنویسید تا بتوانید در بخش بعدی کلاس به آن ارجاع دهید.
نکته: اگر پاسخ دانش‌آموزان به این سوالات منفی بود، آنها را با این جمله که «همه شما و خانواده‌هایتان قطعاً از خدمات دولت الکترونیکی استفاده کرده‌اید!» غافلگیر کنید. سپس برخی از نمونه‌های همگانی این خدمات (مثل ثبت‌نام کتب درسی، ثبت‌نام یارانه، احراز هویت مجازی و افتتاح غیرحضوری حساب در بانک یا بورس، دریافت اینترنتی سهمیه ارز زیارتی و غیره) را نام ببرید.

فرایند انجام خدمات و کاربردهایی را که در گفتگو با دانش‌آموزان درباره دولت الکترونیکی به آنها اشاره شد و پای تخته نوشتید، با فرایند و زمان لازم برای انجام همین خدمات در گذشته مقایسه کنید.
برای این موضوع می‌توانید به نقل خاطرات یا تجربیاتی از شیوه پرداخت قبوض با مراجعه حضوری به بانک، اعلام نتایج کنکور در روزنامه و پست کردن برگه انتخاب رشته، دفترچه حساب بانکی و ثبت دستی واریز‌ها و برداشت‌ها و غیره بپردازید.

در پایان درگاه یکپارچه خدمات دولت الکترونیکی (my.gov.ir) را معرفی کرده و برخی از خدمات پرکاربرد آن را بیان کنید.

پیشنهاد 1
مباحثه دانش‌آموزی
۱۰ دقیقه

اکنون که دانش‌آموزان با خدمات تجارت الکترونیکی و دولت الکترونیکی آشنا شده‌اند، در گفتگو با آنها برخی از خدمات دیگری که اکنون الکترونیکی نیستند اما می‌توان در آینده آنها را غیرحضوری و مجازی کرد را مطرح و ملزومات مورد نیاز برای آن را بررسی کنید.
نکته: می‌توانید به گفته‌های دانش‌آموزان در فرایند اجرای ش.خ پ2 درباره صف و نوشته‌های پای تخته رجوع کنید و درباره طریقه الکترونیکی کردن آنها در آینده گفتگو کنید.

پیشنهاد 2
فعالیت مشارکتی
۱۰ دقیقه

با هم‌فکری دانش‌آموزان، آموخته‌های این جلسه را در قالب پنج گزاره یا هشتگ که از این به بعد حین استفاده از خدمات اینترنتی باید به یاد داشت خلاصه کنید.

پیشنهاد 1
تحقیق و کاوشگری
۱۲۰ دقیقه

#ویدیو1 که قسمتی از مستند «پروند مستند» درباره یک پرونده واقعی کلاهبرداری اینترنتی است را به دانش‌آموزان معرفی و از آنها بخواهید پس از تماشای آن #کاربرگ فیلم‌پژوهی را تکمیل کنند.

پیشنهاد ۲
تحقیق و کاوشگری
۲۰ دقیقه

از دانش‌آموزان بخواهید که تا جلسه آینده، با هماهنگی یکی از والدین‌شان، وارد حساب کاربری ایشان در درگاه یکپارچه خدمات دولت الکترونیکی شده و فهرستی از تمام خدمات ارائه شده روی آن تهیه کنند.

پیشنهاد 3
تحقیق و کاوشگری
۳۰ دقیقه

هر یک از دانش‌آموزان تا جلسه آینده تحقیقی درباره برخی پرونده‌های کلاهبرداری اینترنتی معروف سال‌های اخیر مثل کوروش کمپانی، موبایل موسوی و … انجام دهند.
همچنین می‌توانید از آنها بخواهید نمونه‌های دیگر کلاهبرداری‌های مالی در بستر اینترنت را از طریق بررسی بخش اخبار تارنمای پلیس فتا یا مرور گزارش‌های منتشر شده ذیل برچسب «کلاهبرداری اینترنتی» خبرگزاری‌های رسمی مثل «میزان» (خبرگزاری قوه قضائیه)  بررسی و در جلسه آینده برای کلاس گزارش کنند.

• با توجه به متصل نبودن موضوعات د.گ1 و د.گ2 به یکدیگر، در صورت محدودیت زمان می‌توانید به تناسب نیاز دانش‌آموزان صرفاً یکی از د.گ‌ها را انتخاب و اجرا کنید.
• رویکردمحوری این درسنامه آن است که دانش‌آموزان دریابند هر توسعه فناورانه‌ای، به صورت توأمان دارای مزایا و تهدیداتی است که مدیریت آنها نیازمند تدبیر و توجه است.
• از دانش‌آموزان بخواهید ترفندهای ایمنی‌بخش در تجارت الکترونیکی را که در این درس آموخته‌اند با اعضای خانواده مخصوصاً والدینشان مطرح کنند. کاربردی بودن مباحث این جلسه باید در خانه و خانواده دانش‌آموزان مشاهده شود.