درسنامه
کارآگاهْ مجازی
چگونه اطلاعات درست و غلط را در فضای مجازی شناسایی کنیم؟
آسان بودن تولید محتوا در اینترنت باعث شده افراد با سطح دانشهای مختلف و انگیزههای گوناگون، اقدام به تولید مطالب و انتشار آن در فضای مجازی کنند و هر روز بر حجم اخبار جعلی، شایعات، اطلاعات زرد و خرافات بیفزایند. در این درسنامه ضمن آشنایی با چگونگی ایجاد و انتشار شایعات و اخبار جعلی، راههای مقابله با آن و روشهای شناخت منابع موثق و قابل اطمینان، آموزش داده میشود.
شایستگیهای هدف:
- فرایند شکلگیری شایعات (یک کلاغ، چهل کلاغ) را درک کند.
- با اهمیت رجوع به منبع معتبر آشنا شود.
- عطش کاذب نسبت به «اخبار فوری» نداشته باشد.
- مهارت شناخت منابع موثق از غیر موثق را کسب کند.
- نسبت به اطلاعات و پیامهای منتشر شده در فضای مجازی نگاه نقادانه پیدا کند.
کلیدواژهها:
اخبار جعلی – منبع خبر – جستجو در وب – شایعات – اخبار فوری
برای مشاهده کامل «گامهای مسیر یادگیری» و بارگیری «محتوای بستهٔ یادگیری» باید عضو ابریشهر شوید.
گامهای مسیر یادگیری
زمان: ۴۵ تا ۶۰ دقیقه
گامهای مسیر یادگیری
زمان: ۴۵ تا ۶۰ دقیقه
پیشنهاد ۱
شکلدهی مفهوم
۵ دقیقه
دانشآموزان را به دو گروه تقسیم کنید و اعضای گروهها را به صورت یک در میان کنار هم بنشانید به شکلی که هیچ دو همگروهی کنار هم نباشند. نفرات اول هر دو گروه را فراخوانده و یک جمله یا کلمه دشوار مثل «استنتاج» یا «آرتین و آرمین از مریوان به ورامین رفتند» را به صورت همزمان و آهسته در گوششان بگویید.
آنها موظف هستند عبارتی که شنیدهاند را با صدای آهسته در گوش همتیمیشان تکرار کند و هر نفر همینطور ادامه دهد تا به نفر آخر برسد. نفر آخر آنچه را که شنیده است، بلند بگوید.
احتمالاً عبارت دچار تغییرات زیادی شده است. در گفتگو با دانشآموزان ریشه این تغییر دنبال کنید. چه کسی جمله را اشتباه انتقال داد؟ چرا اینطور شد؟
پیشنهاد 2
شکلدهی مفهوم
۱۰ دقیقه
دانشآموزان را به نحوی که یک نفر رو به شما و بقیهی آنها پشت به شما باشند به صف کنید. و یک حرکت چند ثانیهای (مثلاً «سوار شدن و روشن کردن موتور») را به صورت بیصدا و پانتومیم برای دانشآموز اول که رو به شما ایستاده است اجرا کنید.
سپس دانشآموز دوم باید به سمت اولی برگردد و اولی بدون هیچ صحبتی، همان حرکت را برای او اجرا کند. بازی به همین نحو یکی یکی تا نفر آخر صف ادامه پیدا میکند. این فرایند را همراه با ایجاد هیجان برای انتقال سریعتر پیام و رساندن آن در کمترین زمان اجرا کنید.
پس از اینکه حرکت به انتهای صف رسید، از نفر اول و آخر بخواهید که حرکت مدنظر را اجرا کنند که حتماً بسیار متفاوت خواهد بود. در گفتگو با دانشآموزان ریشه این تغییر دنبال کنید. چه کسی مقصر بوده است؟ چرا اینطور شده است؟
نکته: در صورت امکان و اجازه مدرسه، خودتان یا یکی از دانشآموزان را مسئول گرفتن فیلم با تلفن همراه از فرایند انجام فعالیت کنید. بعد از اجرای بازی، فیلم را پخش کنید و روند تغییرات حرکت را با دانشآموزان بررسی کنید.
پیشنهاد 3
بیان مستقیم
۱۰ دقیقه
#پردهنگار را پخش کنید و ویدیوهای مربوط به اجرای فعالیتهای توصیف شده در پیشنهادهای ۱ و ۲ را همراه با دانشآموزان ببینید.
پیشنهاد 1
شکلدهی مفهوم
۱۵ دقیقه
از دانشآموزان بپرسید که در ش.خ چه چیزی باعث عدم انتقال صحیح پیام شد؟ به آنها فرصت فکر دهید و نظرات همه را جویا شوید.
در جمعبندی خود به این دو دسته دلیل اشاره کنید:
- وجود واسطههای زیاد بین منبع اطلاعات و مخاطب
- عجله در انتقال پیام توسط منابع واسطه
سپس از دانشآموزان بپرسید با توجه به این تجربه، آیا ممکن است برای اطلاعات در تارنماها و رسانههای اجتماعی نیز اتفاق مشابهی رخ دهد؟ بحث را به سمت ضرورت رجوع به منبع معتبر و پرهیز از اخبار فوری و ناموثق ببرید.
از دانشآموزان بپرسید «ویژگیهای یک پیام یا خبر معتبر در فضای مجازی چیست؟»
بحث را به سمت اعتبار منبع و گمنام و مبهم نبودن آن ببرید. اینطور جمعبندی کنید که پیامهای حاوی عبارتهای کلّی و نامعیّن، مانند «عدّهای در آلمان»، «دانشگاهی در ژاپن»، «تحقیقات نشان میدهد» و … بهعلّت نامشخص بودن منبع اصلی آنها و نامشخص بودن اعتبار آن، ارزش ندارند و به هیچ عنوان نمیتوان به آنها اعتماد و اعتنا کرد.
سپس از دانشآموزان بخواهید موارد دیگری از این عبارتهای کلی و مبهم مثال بزنند.
پیشنهاد 2
شکلدهی مفهوم
۱۵ دقیقه
#پردهنگار را پخش کنید و با دانشآموزان درباره مفهوم «یک کلاغ، چهل کلاغ» و تغییرات پیام به دلیل وجود واسطهها و سرعت در اطلاعرسانی گفتگو کنید. سپس طبق آن برخی مثالهای این اتفاق در فضای مجازی و ضرورت اعتبار منبع پیام را بیان کنید.
پیشنهاد 1
بیان مستقیم
۲۰ دقیقه
#پردهنگار را نمایش داده و به کمک آن روشهای پیدا کردن منبع اطلاعات و اخبار را آموزش دهید.
نکته: در صورت دسترسی به اینترنت، برخی آموزشها را به صورت برخط اجرا کنید.
پیشنهاد 2
پرسشگری معلم
۱۵ دقیقه
#کاربرگ1 درباره درباره نحوه مواجهه با پیامها و اخبار در فضای مجازی و مراحل پیدا کردن منبع اطلاعات و دانش در اینترنت را توزیع و به کمک دانشآموزان تکمیل کنید.
پیشنهاد 1
پرسشگری معلم
۱۰ دقیقه
فعالیت ش.خ پ1 یا پ2 را مجدداً با عبارت/حرکت جدیدی تکرار کنید. با این تفاوت که یک گروه باید سریعتر در یک زمان مقرر که شما تعیین میکنید پیام را منتقل کند، یک گروه بدون محدودیت زمانی.
نتیجه را مقایسه کنید و با توجه به آنچه در کلاس درباره منبع اطلاعات تدریس کردید با دانشآموزان گفتگو کنید.
پیشنهاد 2
بیان مستقیم
۱۵ دقیقه
به منظور مرور آموختههای کلاس، تعدادی دانشآموز داوطلب به جلوی کلاس بیاورید تا برخی عبارات درس را به صورت پانتومیم اجرا کنند و سایر شاگردان آن را حدس بزنند. برای مثال:
- یک کلاغ چهل کلاغ
- منبع دست اولِ معتبر
- خبرِ داغ ممنوع!
- عدهای در آلمان/دانشگاهی در ژاپن
- بازارسال (فوروارد) ممنون
- چوپان دروغگو اینترنتی
پس از اجرای هر کلمه، مطالب مربوط به آن را به کمک دانشآموزان مرور کنید.
پیشنهاد 3
نمایش خلاق
۱۵ دقیقه
از چند نفر از دانشآموزان بخواهید قصه «چوپان دروغگو» را متناسب با فضای مجازی بازسازی کرده و آن را در قالب نمایش خلاق برای کلاس اجرا کنند.
پیشنهاد 1
تحقیق و کاوشگری
۱۵ دقیقه
از دانشآموزان بخواهید از طریق جویشگر شادبین، دربارهی آسیبها و مزایای چای تحقیق کرده و با توجه به آنچه در کلاس آموختند، برخی از مقالات معتبر و غیرمعتبر آن را مشخص کنند.
پیشنهاد 2
تحقیق و کاوشگری
۱۵ دقیقه
#کاربرگ2 درباره مرور روش تحقیق در فضای مجازی را توزیع کرده و از دانشآموزان بخواهید آن را تکمیل کنند.
پیشنهاد 3
تحقیق و کاوشگری
۲۰ دقیقه
از دانشآموزان بخواهید آنچه در کلاس آموختند را در نقش معلم برای والدین خود تدریس کنند. والدین نیز پس از آموزش #کاربرگ1 را تکمیل کنند.
- موضوع اخبار جعلی از موضوعات بسیار مهم و کلیدی در منظومه موضوعات «سواد رسانهای» است که در سالهای اخیر در همه جای دنیا مورد توجه نهادهای حکمرانی و آموزشی قرار گرفته است. لذا حتماً به آخرین تحولات و رویدادهای این حوزه توجه داشته باشید.
- بغیر از موضوع اخبار جعلی، موضوع «شبهعلم» و «خرافات» در فضای مجازی هم میتواند مورد گفتگوی شما با دانشآموزان در این درس قرار بگیرد.

پایهٔ تحصیلی
۴، ۵ و ۶

زمان اجرا
۶۰ دقیقه

زمینهٔ تلفیق
- کاروفناوری پایه ششم: درس 3 «آشنایی با الگوریتم و روندنما»
محتوای بستهٔ یادگیری
- پردهنگار (IM456-e1-P1)
- مشاهده نسخه pdf
- بارگیری نسخه pptx
- کاربرگ ۱ (IM456-e1-K1)
- مشاهده نسخه pdf
- بارگیری نسخه docx
- کاربرگ ۱ نسخه معلم (IM456-e1-K1M)
- مشاهده نسخه pdf
- کاربرگ ۲ (IM456-e1-K2)
- مشاهده نسخه pdf
- بارگیری نسخه docx
- کاربرگ ۲ نسخه معلم (IM456-e1-K2M)
- مشاهده نسخه pdf
- ویدیو ۱ (IM456-e1-V1)
- مشاهده ویدیو
- ویدیو ۲ (IM456-e1-V2)
- مشاهده ویدیو
برای مشاهده و دریافت فایلها
لطفاً وارد حساب کاربری خود شوید.
طراح درسنامه
- طراحان آموزشی ابریشهر
آخرین بهروزرسانی:
پنجشنبه 29 آذر 1403
لینک کوتاه: